رسانههای عربی روز گذشته و در ادامه جنایات رژیم صهیونیستی در غزه از تایید شهادت محمد سنوار برادر کوچکتر شهید یحیی السنوار فرمانده گردانهای قسام جنبش حماس خبر دادند خبری که البته به شکل رسمی از جانب حماس هنوز اعلام نشده اما متاسفانه به نظر میرسد به زودی تایید خواهد شد. ساعتی بعد وزیر دفاع رژیم صهیونیستی نیز این خبر را تایید کرد و مدعی شد فرماندهان شاخص حماس در غزه کشته شدهاند. شبکه خبری سعودی الحدث صبح یکشنبه به نقل از منابعی در غزه گزارش داد که پیکر محمد سنوار، فرمانده گردانهای قسام جنبش حماس، در یکی از تونلهای حماس در غزه پیدا شده است. منابع الحدث همچنین گزارش دادند که پیکر سنوار پس از حمله هوایی اشغالگران به همراه ۱۰ نفر از دستیارانش پیدا شده است. همچنین گفته میشود زکریا سنوار دیگر برادر یحیی و محمد هم در این حمله به شدت مجروح شده در حالی که پیش از این برخی رسانهها خبر مجروحیت او را اعلام کرده بودند.
محمد سنوار که بود؟
محمد سنوار از فرماندهان نظامی جنبش حماس و رئیس دولت این گروه در نوار غزه پس بود که از اکتبر ۲۰۲۴ و پس از برادرش، یحیی سنوار، این مسئولیت را بر عهده گرفت.
محمد ابراهیم حسن سنوار(زادهٔ ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۵) از فرماندهان نظامی جنبش حماس و رئیس دولت این گروه در نوار غزه بود که از اکتبر ۲۰۲۴ و پس از برادرش، یحیی سنوار، این مسئولیت را بر عهده گرفت. یحیی سنوار پیشتر به عنوان رئیس حکومت حماس در نوار غزه و رئیس دفتر سیاسی آن شناخته میشد.
محمد سنوار که در سنین پایین به حماس پیوسته بود، از نزدیکان محمد الضیف، فرمانده کل گردانهای عزالدین قسام، به شمار میرفت. برخلاف برادرش که بیش از دو دهه در زندانهای اسرائیل گذرانده بود، محمد سنوار مدت زیادی را در بازداشت سپری نکرد و در نتیجه، برای دستگاههای امنیتی اسرائیل چهرهای کمتر شناختهشده محسوب میشد. او بیشتر در پشت صحنه فعالیت میکرد و برخی مقامات عربی، به دلیل سبک مدیریتی پنهانکارانهاش، از او با عنوان «سایه» یاد میکردند.
محمد سنوار در حمله هوایی ارتش اسرائیل به پناهگاهی زیر بیمارستان اروپایی غزه در خانیونس هدف قرار گرفت. بنابر اعلام وزارت بهداشت غزه، این حمله ۲۶ شهید برجای گذاشت. در ابتدا سرنوشت او نامشخص بود، اما چند روز بعد، با کشف جسد او به همراه ده نفر از همراهانش، خبر شهادتش تأیید شد.
بازسازی حماس و سنوار دوم
پیش از شهادت، رسانههای بینالمللی از جمله والاستریت ژورنال در ژانویه ۲۰۲۵، درباره نفوذ و نقش پررنگ او در هدایت شاخه نظامی حماس نوشته بودند: «حماس اکنون سنوار دیگری را در رأس قدرت دارد که در تلاش است این جنبش را بار دیگر به اوج بازگرداند.» در ادامه این گزارش آمده بود که حماس تحت مدیریت او، نسل جدیدی از نیروهای مستعد را سازماندهی کرده بود که حتی از مهمات منفجرنشده اسرائیلی، بمبهای دستساز تولید میکردند. بهگفته این رسانه، اقدامات محمد سنوار چالشهای تازهای برای ارتش اسرائیل ایجاد کرده بود؛ چنانکه ارتش گاه ناچار میشد از مناطقی که قبلاً در آن پیشروی کرده بود، عقبنشینی کند.
ژنرال بازنشسته ارتش اسرائیل، عمیر آویوی نیز در اظهاراتی گفته بود: «ما در شرایطی قرار داریم که سرعت بازسازی و تجدید قوای حماس تحت هدایت محمد سنوار، از سرعت پیشروی ارتش اسرائیل بیشتر است. او همه چیز را مدیریت میکند.»
حکایت سنوار تمام نمیشود
خبر شهادت محمد سنوار روز گذشته بازتاب گستردهای در رسانههای منطقه و شبکههای اجتماعی داشت.
در حالی که پس از شهادت یحیی صهیونیستها تصور میکردند کار حماس تمام شده و مقاومتی در غزه باقی نمانده محمد راه برادر را ادامه داد و به نظر میرسد حماس همچنان از طریق شبکهای پیچیده و غیر قابل نفوذ به مبارزه با اشغالگران ادامه میدهد.
طلال محمد کارشناس فلسطینی در خصوص شهادت محمد السنوار میگوید:«اگر تصور میکنید با شهادت یحیی محمد و حتی زکریا کار غزه تمام شده اشتباه میکنید. چهل هزار سنوار در این سرزمین منتظر شما هستند و انتقام قطره قطره این خونها را از اشغالگر میگیرند. عملیاتهایی در پیش خواهد بود که باز هم ده ها اشغالگر را به کام مرگ میکشد.»
شهادت یحیی سنوار و آن صندلی نمادینی که در لحظه شهادت به نماد ایستادگی و مقاومت تبدیل شده بود به خوبی نشان داد که مبارزه با اشغالگران به بخش ماندگاری از فرهنگ فلسطین تبدیل شده و تفکر مقاومت با شهادت فرماندهانش نابود نخواهد شد.
پس از یحیی و محمد مسیر سنوار در مقابله با دشمن صهیونیستی متوقف نشده و این راه همچنان با مجاهدت مبارزان حماس و گردانهای قسام ادامه خواهد یافت.