دیپلماسی ایرانی در آمریکای لاتین
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، روز شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ در رأس هیأتی پارلمانی تهران را به مقصد آمریکای لاتین ترک کرد. این سفر که نزدیک به 6 روز به طول انجامید، شامل بازدیدهای رسمی از کشورهای ونزوئلا، کوبا و برزیل و شرکت در یازدهمین اجلاس رؤسای مجالس کشورهای عضو بریکس بود.
این سفر به منظور گسترش روابط پارلمانی، تقویت همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و علمی با کشورهای نوظهور و بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده بریکس انجام شد.
بازگشت قالیباف به تهران پس از سفر فشرده
محمدباقر قالیباف پس از پایان برنامه‌های رسمی خود در برازیلیا، پایتخت برزیل و شرکت در اجلاس بریکس، عصر روز جمعه ۱۶ خرداد ۱۴۰۴ وارد فرودگاه مهرآباد تهران شد. استقبال رسمی از رئیس مجلس توسط مسئولان کشوری و لشکری صورت گرفت و قالیباف تأکید کرد که این سفر، علی‌رغم کوتاهی مدت، فرصت‌های بسیار ارزشمندی برای پیشبرد دیپلماسی پارلمانی و توسعه اقتصادی کشور فراهم کرد.
ونزوئلا؛ پیام خانواده شهید سلیمانی و تحکیم روابط راهبردی
اولین مقصد سفر، کشور ونزوئلا بود؛ جایی که قالیباف با نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا دیدار و گفت‌وگو کرد. در این ملاقات که فضای صمیمانه‌ای داشت، پیام ویژه خانواده شهید حاج قاسم سلیمانی به مادورو تقدیم شد. رسانه‌های ونزوئلایی این اقدام را نمادی از پیوندهای عمیق دو ملت توصیف کردند که بر پایه مقاومت و همکاری متقابل استوار است.
در این دیدار، موضوعات مهم همکاری نفتی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک بررسی شد. قالیباف تأکید کرد که ایران و ونزوئلا دارای منافع مشترک در مقابله با تحریم‌ها و توسعه اقتصاد مقاومتی هستند و می‌توانند در این زمینه‌ها تجارب ارزشمندی را با هم به اشتراک بگذارند.
کوبا؛ توسعه همکاری‌های پزشکی و علمی
قالیباف در ادامه مسیر خود وارد هاوانا، پایتخت کوبا شد و با میگل دیاز کانل، رئیس‌جمهور کوبا دیدار کرد. وی در این دیدار بر پیشرفت‌های کوبا در حوزه دارویی و پزشکی تأکید کرد و یادآور شد که ایران نیز دستاوردهای قابل‌توجهی در این حوزه دارد. به گفته قالیباف، ایران بخش قابل‌توجهی از داروهای تولید شده در کشور را به‌عنوان هدیه به کوبا اهدا کرده است که این اقدام بازتاب مثبتی در رسانه‌های کوبایی داشت.
رئیس مجلس ایران بر این باور است که این سفر فرصت مناسبی برای توسعه همکاری‌های دو کشور در حوزه علوم پزشکی، دارویی و تحقیقات علمی فراهم کرده است و زمینه‌ای برای همکاری‌های بلندمدت خواهد بود.
برزیل و اجلاس بریکس؛ نقطه اوج سفر
قالیباف سپس به برازیلیا سفر کرد و در یازدهمین اجلاس رؤسای مجالس کشورهای عضو بریکس حضور یافت. این اجلاس با شعار «پارلمان‌های بریکس در خدمت حاکمیت جهانی پایدار» برگزار شد و محوریت آن بر توسعه همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی میان اعضا بود.
قالیباف در سخنرانی خود با اشاره به اینکه ۴۹ درصد جمعیت جهان در کشورهای بریکس زندگی می‌کنند و این بلوک ۲۴ درصد تجارت جهانی را در اختیار دارد، بر اهمیت تقویت همکاری‌ها و مقابله با سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایی آمریکا تأکید کرد. وی بریکس و سازمان همکاری شانگهای را بهترین فرصت‌های ایران برای ارتقای نقش خود در نظم نوین جهانی خواند. قالیباف گفت: «کشور ما به‌طور جدی به دنبال تقویت دیپلماسی پارلمانی و استفاده از ظرفیت‌های این نهادها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی است و اجلاس بریکس، فرصت طلایی برای تحقق این اهداف است.»
دیدارهای دوجانبه؛ تلاش برای تعادل تجارت و توسعه همکاری‌ها
در حاشیه اجلاس، رئیس مجلس با رؤسای مجالس ملی و سنا برزیل دیدار داشت. در این دیدارها، قالیباف به عدم تعادل قابل‌توجه در تجارت دوجانبه اشاره کرد و افزود: «حجم مبادلات تجاری ایران و برزیل حدود ۸ میلیارد یورو است که یک میلیارد آن صادرات ایران و ۷ میلیارد آن واردات از برزیل است؛ این وضع قابل قبول نیست و باید با افزایش صادرات به‌ویژه در حوزه محصولات کشاورزی نظیر سیب و کیوی این تراز را بهبود بخشیم.»
وی همچنین از فرصت‌های موجود در بخش پتروشیمی برای همکاری‌های اقتصادی استقبال و ابراز امیدواری کرد که روابط تجاری دو کشور در این زمینه رشد قابل‌توجهی داشته باشد.
قالیباف با رئیس پارلمان هند دیدار و گفت‌وگو کرد و همکاری‌های پارلمانی برای توسعه بندر چابهار و تسهیل فعالیت‌های اقتصادی منطقه‌ای را در دستور کار قرار داد. این دیدارها مقدمه‌ای برای حضور در اجلاس بریکس ۲۰۲۶ در دهلی‌نو محسوب می‌شود.
بزرگداشت امام خمینی (ره) در برازیلیا
رئیس مجلس در جریان اقامت خود در برازیلیا، در مراسم بزرگداشت سی‌وششمین سالگرد ارتحال حضرت امام‌خمینی(ره) شرکت کرد. این مراسم که با حضور سفرای کشورهای اسلامی، نخبگان و دانشجویان برگزار شد، فرصتی برای تجدید میثاق با آرمان‌های امام (ره) و یادآوری نقش کلیدی ایشان در استقلال‌خواهی و مقاومت ملت ایران بود.
قالیباف در این مراسم گفت: «امام خمینی (ره) نقطه عطفی در تاریخ ملت‌ها بود که درس مقاومت، آزادی و استقلال را به همه جهان آموخت.»
دستاوردهای سفر به آمریکای لاتین و شرکت در اجلاس بریکس از زبان قالیباف
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی پس از سفر دوره‌ای به کشورهای آمریکای لاتین و یازدهمین نشست بریکس در برزیل در فرودگاه مهرآباد ضمن تبریک عید سعید قربان، گفت: «در شنبه‌شب هفته گذشته سفری به منطقه آمریکای لاتین داشتم که در سه کشور انجام شد و مقصد نهایی آن برزیل بود. در ابتدا، در ونزوئلا با مقامات این کشور از جمله رئیس‌جمهور، رئیس مجلس، وزیر امور خارجه و وزیر حمل‌ونقل که ریاست کمیسیون مشترک ایران و ونزوئلا را بر عهده دارد، دیدار و گفت‌وگو کردیم. در این ملاقات‌ها، تعاملات اقتصادی و سیاسی بین دو کشور مورد بررسی قرار گرفت.»
وی با بیان اینکه یکی از نکات مثبت در این سفر، پیشرفت روابط تجاری به‌ویژه میان بخش‌های خصوصی دو کشور بود؛ افزود: «همکاری‌های مشترک میان دولت‌ها نیز در حوزه‌های مختلف در حال گسترش است، اما ظرفیت‌های بیشتری برای توسعه روابط اقتصادی، به خصوص در زمینه انرژی، فناوری‌های دانش‌بنیان و کشاورزی وجود دارد که مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. همچنین، توسعه روابط پارلمانی و تقویت گروه‌های دوستی برای پیگیری این همکاری‌ها مورد تأکید بود.»
قالیباف تأکید کرد: «در کنار این نشست‌ها، فرصت دیگری نیز فراهم شد که شامل دیدار با رهبران ادیان و برگزاری جلسه‌ای در دانشگاه با اساتید و دانشجویان رشته روابط بین‌الملل بود. در این جلسه، مسائل جهانی از جمله سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا و بحران غزه مورد بحث قرار گرفت.»
رئیس مجلس اعلام کرد: «از دیگر اقدامات قابل‌توجه در این سفر، نمایشگاه دائمی محصولات دانش‌بنیان ایران در ونزوئلا بود که با استقبال خوبی از سوی جامعه علمی، تجاری و صنعتی این کشور مواجه شد. این نمایشگاه گویای روابط عمیق و رو به رشد دو کشور در سال‌های اخیر است و جای تشکر دارد که تمامی ظرفیت‌های ایران در آن به نمایش گذاشته شده بود.»
وی ادامه داد: «یکی از موضوعات مهمی که در این سفر مورد توافق قرار گرفت، کاهش تعرفه‌های تجاری میان دو کشور بود که امیدواریم در ماه‌های آینده به نتیجه نهایی برسد و در کمیسیون مشترک به امضا رسد.»
قالیباف تصریح کرد: «پس از ونزوئلا، به هاوانا، پایتخت کوبا سفر کردیم. کوبا کشوری استقلال‌طلب، آزادی‌خواه و مبارز است که علی‌رغم تحریم‌های طولانی‌مدت، در عرصه‌های مختلف به پیشرفت‌های قابل‌توجهی دست یافته است. در این کشور نیز با رئیس‌جمهور و رئیس مجلس دیدار داشتیم و همکاری‌های دوجانبه به‌ویژه در حوزه کشاورزی و انرژی مورد بررسی قرار گرفت.»
رئیس مجلس خاطرنشان کرد: «کوبا در زمینه پزشکی و داروسازی از کشورهای پیشرو است و در این سفر نمونه‌هایی از داروهای تولید ایران به رئیس‌جمهور کوبا اهدا شد. این اقدام می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های گسترده‌تر در حوزه پزشکی بین دو کشور باشد.»
وی یادآور شد: «سپس به برازیلیا، پایتخت برزیل، برای شرکت در یازدهمین اجلاس گروه بریکس رفتیم. بریکس یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها برای توسعه روابط چندجانبه ایران در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی است.»
قالیباف اعلام کرد: «امروز اعضای بریکس ۴۹ درصد جمعیت جهان، ۲۴ درصد تجارت جهانی و ۳۹ درصد اقتصاد دنیا را در اختیار دارند. این گروه علاوه بر مسائل اقتصادی، در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و پژوهشی نیز فعال است.»
رئیس مجلس اظهار کرد: «در این اجلاس، مواضع مشترکی در مخالفت با سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا مطرح و بر ضرورت تقویت همکاری‌های اقتصادی تأکید شد. همچنین، در حاشیه این اجلاس، با رؤسای مجلس سنا و مجلس ملی برزیل دیدار داشتیم و روابط دوجانبه در حوزه‌های پارلمانی، اقتصادی و سیاسی مورد بحث قرار گرفت.»
رئیس قوه مقننه بیان داشت: «حجم مبادلات تجاری ایران و برزیل حدود هشت میلیارد یورو است که از این مقدار، یک میلیارد یورو صادرات ایران و هفت میلیارد یورو واردات از برزیل است. در این سفر، موضوع افزایش صادرات محصولات کشاورزی ایران مانند سیب و کیوی به برزیل مورد توجه قرار گرفت.»
وی افزود: «همچنین، با توجه به میزبانی هند از اجلاس بریکس در سال ۲۰۲۶، با رئیس مجلس این کشور دیدار و در مورد تقویت همکاری‌های دوجانبه، به‌ویژه در زمینه توسعه بندر چابهار گفت‌وگو کردیم.»
قالیباف تأکید کرد: «در حاشیه این سفر، به مناسبت سی‌وششمین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) مراسمی با حضور سفرای کشورهای اسلامی و غیراسلامی، نخبگان و دانشجویان در سفارت ایران در برزیل برگزار شد که از زحمات سفیر و تیم دیپلماتیک کشورمان در این زمینه تشکر می‌کنم.»
رئیس مجلس گفت: «به‌طور کلی این سفر فشرده، اما پربار بود و در راستای اولویت‌های دیپلماسی عمومی و نقش مجلس شورای اسلامی در توسعه روابط بین‌المللی انجام شد. امیدوارم نتایج مثبت این سفر به زودی در عرصه‌های مختلف نمایان شود.»
