جنون بورژوازی
در یکی از جنجالی‌ترین درگیری‌های رسانه‌ای اخیر، ایلان ماسک و دونالد ترامپ، دو چهره بانفوذ عرصه فناوری و سیاست، به جدالی بی‌سابقه و آشکار در شبکه‌های اجتماعی دست زدند. این مشاجره، از اختلاف‌نظر بر سر یک لایحه مالیاتی آغاز شد، اما به سرعت به عرصه‌ای از افشاگری، تهدید، تحقیر و حتی حملات شخصی کشیده شد.
آغاز بحران؛ مخالفت ماسک با لایحه مالیاتی ترامپ
تنش میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و ایلان ماسک، چهره پرنفوذ حوزه فناوری، روز پنج‌شنبه با شدت گرفتن اختلافات بر سر لایحه جدید مالیاتی دولت آمریکا به اوج رسید؛ اختلافی که به سرعت به تیتر نخست رسانه‌های داخلی و بین‌المللی تبدیل شد. سقوط آنی ارزش سهام تسلا، بازتاب‌های این جدال را به بازارهای جهانی و حتی سازمان فضایی ناسا کشاند و بسیاری از تحلیلگران را وادار کرد تا نسبت به پیامدهای گسترده‌تر این کشمکش بر اقتصاد جهانی هشدار دهند.
ریشه این مجادله به چند روز پیش بازمی‌گردد؛ زمانی که ایلان ماسک به صورت رسمی اعلام کرد دیگر بخشی از حلقه مشاوران کاخ سفید نخواهد بود، اما آنچه آتش منازعه را شعله‌ور کرد، بروز علنی انتقادات ماسک از لایحه مالیاتی ترامپ بود؛ انتقاداتی که در نهایت روز پنج‌شنبه، ۱۵ خرداد، در فضای مجازی به تقابل آشکار میان دو قطب قدرت در سیاست و فناوری آمریکا انجامید. صحنه این تقابل، دو پلتفرم دیجیتال بودند: «ایکس» متعلق به ماسک و «تروث سوشال» که تحت مالکیت ترامپ است.
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و اسپیس‌اکس، به‌طور غیرمستقیم از لایحه مالیاتی جدید پیشنهادی ترامپ، موسوم به «لایحه بزرگ و زیبا» انتقاد کرد. این لایحه که از سوی جمهوری‌خواهان حمایت می‌شود، به گفته منتقدانش می‌تواند کسری بودجه را تشدید کند. ماسک با بازنشر توئیت‌های قدیمی ترامپ که در آن‌ها درباره کسری بودجه هشدار داده بود، به‌نوعی تناقض‌گویی رئیس‌جمهور آمریکا را برجسته ساخت.
پاسخ ترامپ: حذف سوبسیدها دلیل ناراحتی ماسک است
در واکنش، ترامپ در جریان یک نشست مطبوعاتی در کاخ سفید، مستقیما به ماسک تاخت. او مدعی شد که حذف مشوق‌های دولتی برای خودروهای برقی دلیل واقعی ناراحتی ماسک است. به گفته ترامپ، ماسک از ماه‌ها قبل در جریان جزئیات لایحه بوده و کمک‌های مالی عظیمی از دولت دریافت کرده است.
ترامپ با اشاره به «سندرم ترامپ» گفت برخی پس از جدایی از دولت به مخالفانی سرسخت بدل می‌شوند، گویی صبح که بیدار می‌شوند، دنیا برایشان عوض شده است.
ایلان ماسک بلافاصله اظهارات ترامپ را «دروغ» خواند و تأکید کرد که لایحه هیچ‌گاه به او ارائه نشده و تصویب آن به صورت شبانه و بدون فرصت مطالعه صورت گرفته است. او همچنین تهدیدهای ترامپ درباره حذف سوبسیدها و قراردادهای دولتی‌اش را به چالش کشید و با لحنی کنایه‌آمیز نوشت: «دعوت می‌کنم این کار را کنید.»
حمله چندجانبه ماسک به ترامپ
ماسک پا را فراتر گذاشت و با انتشار توئیت‌هایی که رنگ و بوی انتخاباتی داشتند، مدعی شد که بدون حمایت او، جمهوری‌خواهان در انتخابات شکست می‌خوردند. او حتی پیشنهاد تشکیل یک حزب جدید برای نمایندگی اکثریت میانه‌روها را مطرح کرد. نظرسنجی که در این زمینه منتشر کرد، با استقبال مارک کیوبن مواجه شد.
ماسک همچنین لایحه ترامپ را «زشت و پرهزینه» خواند و با بازنشر ویدئویی قدیمی از ترامپ در کنار جفری اپستین، عملا وارد فاز افشاگری‌های شخصی شد.
تهدیدهای دوطرفه ترامپ و ماسک
در ادامه جنگ لفظی، ترامپ در شبکه Truth Social نوشت که حذف سوبسیدها و قراردادهای دولتی با شرکت‌های ماسک، ساده‌ترین راه صرفه‌جویی در بودجه است و حتی از جو بایدن پرسید که چرا پیش از او این اقدام را انجام نداده است. در پاسخ، ماسک تهدید کرد که فضاپیمای دراگون شرکت اسپیس‌اکس را - که برای حمل فضانوردان و محموله‌های ناسا به ایستگاه فضایی مورد استفاده قرار می‌گیرد - فوراً از سرویس خارج خواهد کرد. ماسک در ادامه هشدار داد که تعرفه‌های تجاری پیشنهادی ترامپ باعث بروز رکود اقتصادی در نیمه دوم سال خواهد شد. این ادعا در حالی مطرح شد که برخی مؤسسات اقتصادی نظیر جی‌پی‌مورگان نیز پیش‌تر احتمال رکود را مطرح کرده بودند.
پایان موقت تنش‌ها: عقب‌نشینی ماسک و درخواست آشتی
در ساعات پایانی، لحن ماسک تغییر کرد و از موضع تهاجمی خود عقب‌نشینی کرد. او در پاسخ به کاربری که از او خواسته بود آرامش خود را حفظ کند، گفت که فضاپیمای دراگون را از سرویس خارج نخواهد کرد. همچنین بیل آکمن، سرمایه‌گذار مشهور، از هر دو خواست که برای منافع کشور متحد شوند؛ درخواستی که ماسک با جمله‌ای کوتاه - «بیراه نمی‌گویی» - به آن واکنش مثبت نشان داد.
مشاجره پرهیاهوی میان ایلان ماسک و دونالد ترامپ، فراتر از یک جدال شخصی یا سیاسی، نشانه‌ای از شکاف عمیق در درون نخبگان سیاسی و فناوری آمریکاست.
درحالی‌که ترامپ به دنبال بازسازی چهره اقتصادی خود از طریق لایحه‌ای بحث‌برانگیز است، ماسک با استفاده از نفوذ خود در فضای مجازی، در پی تأثیرگذاری مستقیم بر سیاست‌گذاری‌هاست. هرچند در ظاهر آرامش برقرار شده، اما روشن است که شکاف میان این دو چهره پرنفوذ به این سادگی ترمیم نخواهد شد.
هشدار ناظران
ناظران هشدار می‌دهند که چنین نزاع‌هایی می‌تواند فراتر از عرصه داخلی آمریکا، بازارهای مالی بین‌المللی را نیز دچار بی‌ثباتی کند. سرمایه‌گذاران به‌ویژه در حوزه تکنولوژی نگران پیامدهای بلندمدت این اختلاف هستند، خصوصا اگر تهدیدها به اقدامات اجرایی علیه شرکت‌هایی مانند تسلا و اسپیس‌ایکس منجر شود؛ شرکت‌هایی که به‌نوعی نماینده فناوری آمریکایی در قرن بیست‌و‌یکم هستند. آنچه فعلا روشن است، این است که تقابل ترامپ و ماسک به مسأله‌ای صرفا اقتصادی محدود نخواهد ماند. این نزاع، بیش از آنکه صرفا در چارچوب مالیات و بودجه تحلیل شود، به رویارویی دو مدل از قدرت، آینده و سیاست در آمریکای معاصر تبدیل شده است.
ترامپ چه از دست می‌دهد؟
ماسک یکی از حامیان مالی کلیدی کمپین ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ بود؛ کمک مالی او حدود ۲۵۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود.
علاوه بر آن، قرار بود ماسک کمک مالی گسترده‌ای به جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۶ ارائه کند؛ کمکی که حالا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و حتی حرف و حدیث‌ها درباره تشکیل حزب سوم در آمریکا به رهبری ماسک تقویت شده است.
همچنین مالکیت ماسک بر پلتفرم X (توئیتر سابق) نقش زیادی در تقویت پیام‌های سیاسی ترامپ داشت اکنون، با خروج ترامپ از X و دامن زدن به تحریم آن، دامنه نفوذ رسانه‌ای او تضعیف خواهد شد.
ماسک چه بهایی می‌پردازد؟
مخالفت علنی با ترامپ باعث شده برخی جمهوری‌خواهان از جمله طرفداران سرسخت ترامپ، موضعی تند علیه ماسک بگیرند. در همین پیوند، تظاهرات و حتی خرابکاری علیه کارخانه‌های تسلا در چند ایالت جنوبی آمریکا رخ داده است که بسیاری آن را واکنش سیاسی به مواضع اخیر ماسک می‌دانند. خطر لغو قراردادهای دولتی با اسپیس‌ایکس (که تاکنون میلیاردها دلار کمک‌هزینه برای پروژه‌های فضایی دریافت کرده است) نیز تهدیدی جدی برای آینده تجاری ماسک به‌شمار می‌رود.
تأثیر بر آینده جمهوری‌خواهان و انتخابات آتی
لایحه «زیبا»ی ترامپ همچنان در حزب جمهوری‌خواه موضوعی بحث‌برانگیز است. اکنون با مخالفت رسمی ماسک، برخی چهره‌های میانه‌رو مانند ران دی‌سانتیس (فرماندار فلوریدا) نیز جسارت یافته‌اند تا علنا به آن انتقاد کنند؛ این موضوع می‌تواند روند تصویب لایحه را در سنا، کُند یا حتی متوقف کند.
در همین حال، به نظر می‌رسد بدون پشتیبانی مالی، رسانه‌ای و فناورانه ماسک، کمپین ترامپ در مسیر دشوارتری برای حفظ اکثریت در کنگره قرار می‌گیرد.
پایان اتحاد استراتژیک؛ آغاز یک دوگانگی سیاسی
اختلاف میان ترامپ و ماسک فراتر از یک درگیری شخصی است - این نشان‌دهنده شکاف عمیق در جناح راست آمریکا است. در یک سو، رهبران پوپولیست و عمدتا عوام فریب با تمرکز بر سیاست‌های مالی سنتی و جلب حمایت توده‌ها قرار دارند و در سوی دیگر، سرمایه‌داران آینده‌نگر که به تکنولوژی، انرژی نو و کارآمدی حکمرانی اعتقاد دارند.
ادامه این تقابل نه‌تنها می تواند بر نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۶ اثرگذار باشد، بلکه آینده سیاست، اقتصاد و نوآوری در آمریکا را نیز شکل خواهد داد.
شوخی‌های رهبران جهان با دعوای ترامپ و ایلان ماسک؛ از میانجیگری کیم جونگ اون تا پیشنهاد معامله مدودف
اختلاف دونالد ترامپ و ایلان ماسک، میلیاردر نه‌تنها در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای داشته، بلکه به سوژه‌ای طنزآمیز در میان چهره‌های سیاسی جهان تبدیل شده است. واکنش‌های کیم جونگ اون و دیمیتری مدودف نشان می‌دهد که این ماجرا از یک نزاع لفظی داخلی فراتر رفته و حالا دستمایه‌ای برای کنایه و شوخی رهبران دیگر کشورها شده است.
کیم جونگ اون؛ آماده‌ام میانجیگری کنم
رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون در اظهارنظری غیرمنتظره و کنایه‌آمیز گفته است: «آماده‌ام بین ترامپ و ماسک میانجیگری کنم.» این جمله که ابتدا در فضای مجازی و سپس در رسانه‌های رسمی بازتاب یافت، به وضوح با لحنی طنزآمیز بیان شده و نشان می‌دهد که رهبر کره شمالی نیز به سبک خاص خود وارد ماجرای درگیری لفظی دو چهره مطرح آمریکایی شده است.
مدودف: دعوا نکنید بچه‌ها، پرداخت با سهام استارلینک هم پذیرفته می‌شود
دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه نیز با نگاهی طنز به این ماجرا واکنش نشان داده و گفته است: «ما آماده‌ایم به نتیجه‌گیری یک توافق صلح‌آمیز میان دونالد و ایلان کمک کنیم، در ازای مبلغی معقول. پرداخت با سهام شرکت استارلینک هم پذیرفته می‌شود. دعوا نکنید، رفقا!»
این لحن کنایه‌آمیز مدودف، با ارجاع به یکی از شرکت‌های تحت مالکیت ایلان ماسک، به خوبی نشان می‌دهد که این نزاع به سوژه‌ای برای شوخی در میان نخبگان سیاسی جهان تبدیل شده است.
تبدیل یک اختلاف شخصی به سوژه جهانی
مشاجره اخیر ترامپ و ماسک ـ که گفته می‌شود از اظهارات انتقادی ترامپ نسبت به نحوه اداره پلتفرم X توسط ماسک آغاز شده ـ به سرعت ابعاد رسانه‌ای پیدا کرد. ترامپ ماسک را «بی‌وفا» و «نادان» خوانده و ماسک نیز به تندی پاسخ داده است. این اختلافات، در کنار اختلافات پیشین آن‌ها در مورد مسائل اقتصادی و فناوری، حالا به موضوعی سرگرم‌کننده برای رسانه‌ها و حتی مقامات سیاسی جهان تبدیل شده است.
طنز سیاسی به‌مثابه واکنش به افول هژمونی غرب
برخی تحلیلگران معتقدند که واکنش‌هایی از این جنس، صرفا شوخی و طنز نیست، بلکه نوعی تحقیر نمادین جایگاه آمریکا در سطح بین‌المللی است. اینکه رهبران کشورهایی مانند کره شمالی و روسیه با لحنی تمسخرآمیز وارد یک دعوای داخلی آمریکایی می‌شوند، نشان‌دهنده آن است که اعتبار و انسجام نخبگان آمریکایی، از دید بیرونی در حال فرسایش است.
درحالی‌که ایلان ماسک و دونالد ترامپ همچنان درگیر اختلافات لفظی و رسانه‌ای هستند، چهره‌هایی مانند کیم جونگ اون و دیمیتری مدودف این نزاع را به فرصتی برای کنایه، طعنه و شوخی سیاسی تبدیل کرده‌اند. این واکنش‌ها نه‌تنها فضای رسانه‌ای را سرگرم کرده، بلکه حامل پیام‌های پنهانی درباره نگاه جهانی به شکاف‌های درونی قدرت در ایالات متحده نیز هست.
