اهداف اعلام شده آمریکا و اسرائیل از حمله به ایران
مقامات آمریکایی و صهیونیستی اهداف خود را از این حملات توضیح دادهاند؛ نخست، رژیم صهیونیستی هدف اصلی خود را زیرساختهای هستهای و موشکی ایران اعلام کرد. بنیامین نتانیاهو در واکنش به حمله متجاوزانه گفته بود هدف حملات «تأسیسات هستهای ایران» بوده است. در کنار آن، صهیونیستها اذعان کردند چند مرکز مهم کشور هدف قرار گرفت؛ بهویژه فرودگاهها و پایگاههای نظامی (مانند «نوآتم»، «تلنف» و مقر موساد) که اسرائیل مدعی است نشانههایی از آسیبدیدگی دیدهاند.
از سوی دیگر، مقامهای آمریکایی مدعیاند در این حمله دخالتی نداشته و هدف اصلی آنها حفاظت از منافع و نیروهای خود در منطقه است. «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا گفت: «ما در حملات علیه ایران دخالتی نداشتیم و اولویت ما حفاظت از نیروهای آمریکایی در منطقه است.» دولت ترامپ هم همین پیام را تکرار کرده که به ادعای او از حمله اسرائیل «مطلع» بوده ولی آمریکا کمک نظامی نکرده و امیدوار است ایران دوباره به میز مذاکره برگردد. این موضع رسمی آمریکا با گزارش برخی منابع مغایرت دارد؛ برخی منابع از انتشار ادعایی در شبکه اجتماعی خبر دادند که «هواپیماهای سوخترسان آمریکایی از پایگاه العدید در قطر برخاستند و به جنگندههای اسرائیلی سوخترسانی کردند» نشانه دخالت مستقیم آمریکا در حمله به ایران.
بهطور خلاصه، رسانههای داخلی ایران هدف کاخ سفید و تلآویو را این میدانند که ایران را از دستیابی به توان نظامی پیشرفته (بهویژه هستهای و موشکی) باز دارند و اهرم تهدید ایران علیه اسرائیل را تضعیف کنند. تحلیلگران میگویند این عملیاتها ضمن تأکید بر حمایت آمریکا از اسرائیل، مقدمهای برای تلاش واشنگتن در تغییر محاسبات و معادلات امنیتی منطقه است. آنها معتقدند آمریکا میخواهد با تشدید فشار بر ایران، از پیشرفت برنامه هستهای و توسعه موشکی ایران جلوگیری کند.
«وعده صادق ۳»؛ پاسخی پرقدرت و مرحلهبهمرحله
عملیات وعده صادق ۳، پاسخی است که سپاه پاسداران در واکنش به حمله بامدادی اسرائیل به تهران انجام داد. رسانهها از شلیک «صدها فروند انواع موشکهای بالستیک» خبر دادند که به گفته سردار وحیدی، مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا، اهداف مهمی مانند پایگاههای هوایی در «نوآتم»، «تلنف» و وزارت دفاع رژیم صهیونیستی را هدف قرار داد. سردار وحیدی (مشاور فرمانده کل سپاه) اعلام کرد بیش از ۱۵۰ هدف طراحی و مرحله به مرحله مورد اصابت قرار گرفت و تا حدودی به مهمات ضد پدافندی اسرائیل نفوذ شد.
این اقدام ادامه سلسله عملیاتهای «وعده صادق» است. بهعنوان زمینه تاریخی، وعده صادق ۱ (فروردین ۱۴۰۳) اولین رویارویی موشکی علنی ایران با اسرائیل بود و در واکنش به حمله به کنسولگری ایران در دمشق و ترور فرماندهان سپاه قدس انجام شد. وعده صادق ۲ (مهر ۱۴۰۳) نیز در قالب حملات موشکی و پهپادی سنگین به اهداف راهبردی در تلآویو و نواحی اطراف صورت گرفت. این عملیاتها نشاندهنده توان موشکی جمهوری اسلامی و عزم ایران برای پاسخگویی بود. وعده صادق ۳ امتداد عملیاتهای ۱ و ۲ است که در هر مرحله ایران توانایی خود را در ضربه زدن به عمق اسرائیل نشان داده و بهنوعی پیمانی بیقید و شرط میان مردم و دولت تعبیر میشود. حتی در فضای مجازی مطالبی درباره ادامه عملیات وعده صادق تا پایان رژیم صهیونیستی منتشر شده که نشاندهنده مطالبه افکار عمومی برای پاسخهای مداوم است.
بازدارندگی موشکی ایران و تغییر محاسبات
یکی از محورهای مهم این عملیات نقش بازدارندگی موشکی ایران در متغیر کردن توازن قدرت منطقهای است. «شهرهای موشکی» زیرزمینی و گسترده ایران بهعنوان شاهرگ دفاعی کشور مطرحاند. این تأسیسات زیرزمینی به ایران امکان میدهد در کوتاهترین زمان به هر تهدید واکنش دهد و توانایی هدف قرار دادن اهداف راهبردی دشمن را داشته باشد. وجود این تهدیدات موشکی باعث میشود دشمنان مجبور شوند برای دفاع و پدافند هزینههای هنگفتی متقبل شوند؛ بهویژه سامانههای پدافند هوایی و ضدموشکی که علیه موشکهای بالستیک و کروز ایران گمارده میشوند. این افزایش هزینههای نظامی خود به نوبه خود توازن قوا را به سود ایران تغییر میدهد.
بازدارندگی فعال؛ ایران خطوط قرمز خود را ترسیم میکند
موشک بالستیک «عماد» با برد حدود ۱۷۰۰ کیلومتر برای ایران امکان میدهد از عمق خاک خود به سرزمینهای اشغالی موشک شلیک کند.
این قدرت تیررس (که همه غنیسازیها یا اقدامات پنهان آمریکا را در منطقه عملاً تحت تأثیر قرار میدهد) به همراه تنوع موشکهای برد بلند موجب شده است تا نشریهای به نقل از تحلیلگران بنویسد بخش دفاعی و بازدارندگی ایران «مستحکم» است و موشکهای سپاه به همراه نیروهای نیابتی منطقه، ایران را به «پیچیدهترین تهدید» مقابل رقبا تبدیل کرده است.
بهطور کلی، توان موشکی باعث شده دشمنان ایران (از اسرائیل تا آمریکا) بارها درباره مخاطرات تهاجم مستقیم به ایران تأمل کنند. وزیر جنگ سابق آمریکا و بسیاری از مقامات بلندپایه غربی مکررا یادآوری کردهاند «ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد»؛ این طنین موشکی ایران است که به همراه دیگر اهرمهای قدرت، اراده بازدارندگی ایجاد کرده است. حملات اخیر اسرائیل و آمریکا به دنبال تضعیف ایران و مهار برنامههای هستهای و موشکی آن بوده و پاسخ سخت وعده صادق ۳ تداوم همان خطمشی علیه متجاوزان دانسته میشود.
توان بالای موشکی جمهوری اسلامی عملا هزینهها و محاسبات امنیتی دشمنان را دگرگون کرده و آنها را وادار به پذیرش معادلات جدید کرده است. ایران اکنون با پوششی از بازدارندگی موشکی به سختی پذیرای هرگونه تحمیل نظامی مستقیم بوده و در هر مرحله نشان داده است آماده پاسخ و مجازات شدید هر حمله علیه خود است. در مجموع، روایت داخلی تأکید میکند که توسعه موشکی راهبردی ایران توانسته بازدارندگی راهبردی ایجاد کند و خط قرمزهای روشنی را برای رقبا ترسیم نماید.