پایگاه العدید قطر با حدود ۱۰ هزار نیروی نظامی، مقر فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه محسوب میشود. این پایگاه که بزرگترین تأسیسات نظامی آمریکا در خلیج فارس است، نقش کلیدی در عملیات نظامی منطقهای ایفا میکند. کشورهای حاشیه خلیج فارس شامل امارات، عربستان، قطر و عمان نگران تبدیل شدن پایگاههای آمریکایی در خاک آنها به اهداف ایرانی هستند. کشورهای منطقه باید این نگرانی را جدی بگیرند و همانطور که ایران بارها اعلام کرده بود حضور نظامی آمریکا در منطقه نه تنها امنیت آفرین نیست بلکه امنیت زدا است.
پیامدهای ژئوپلیتیکی
تصمیم ترامپ برای حمله مستقیم به برنامه هستهای ایران در یکم تیرماه تحولی بیسابقه در روابط دو کشور طی چهار دهه گذشته محسوب میشود. ورود آمریکا به جنگ اسرائیل علیه ایران ابعاد منطقهای بحران را گسترش داده است. ترامپ با خطرناک ترین قمار خود، آمریکا را در باتلاقی انداخت که ابعاد آن تا سالها این کشور را رنج خواهد داد.
ایران پیش از این تهدید کرده بود در صورت مداخله نظامی آمریکا، پایگاههای آمریکایی در منطقه را هدف قرار خواهد داد. این تهدید اکنون عملیاتی شده و نشاندهنده جدیت ایران در اجرای راهبرد «پاسخ متقابل» است. ایران علاوه بر این گزینه های دیگری را روی میز دارد که می تواند منطقه و جهان را شگفت زده کند.
چالشهای راهبردی
ایران آمریکا، انگلیس و فرانسه را در صورت کمک به دفاع از رژیم اسرائیل تهدید به هدف قرار دادن پایگاهها و کشتیهایشان کرده است. این تهدید بازتاب راهبرد «محور مقاومت» ایران برای گسترش محدوده جغرافیایی تقابل با آمریکا و متحدانش است.
این راهبرد همانطور که پیش از این دیده این در دریای سرخ اجرا و ترامپ را فراری داده است. یمن نشان داده است که مقاومت نه تنها شکست ناپذیر است بلکه می تواند متجاوز را به جدی ترین شکل ممکن تنبیه کند.
موقعیت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که میزبان پایگاههای آمریکایی هستند، بسیار حساس شده است. این کشورها بین حفظ روابط امنیتی با آمریکا و جلوگیری از تبدیل شدن به صحنه تقابل ایران و آمریکا قرار گرفتهاند. اگرچه ایران همواره بر برادری و دوستی با کشورهای منطقه تاکید دارد اما همواره اعلام کرده است که اجازه نمی دهد این کشورهای به پایگاهی علیه ایران تبدیل شوند.
تحولات کنونی نشان میدهد که بازدارندگی که دههها تنشها را کنترل میکرد، شکسته شده و منطقه وارد مرحلهای از بیثباتی عمیق و خطرناک گردیده است. این بیثباتی که برآمده از اقدامات آمریکا برای به تعویق انداختن افول هژمونیک خود است در نهایت منجر به تسریع آن خواهد شد.