قاسم جعفری، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل فقهی در گفتوگو با «صبح نو» در تحلیل فتوای آیتالله مکارم شیرازی علیه نتانیاهو و ترامپ اظهارکرد: «در این شرایط، بهویژه در ماههای اخیر و خصوصا در دو هفته گذشته، تقابل اسلام و کفر به مقطعی بسیار تعیینکننده و سرنوشتساز رسیده است. شاید بهنوعی بتوان گفت که جنگ احزاب تکرار شده است؛ همانطور که امیرالمؤمنین فرمودند: در جنگ احزاب، همه اسلام در برابر همه کفر قرار گرفت، امروز نیز دقیقا همین مطلب تکرار شده است.»
تکرار جنگ احزاب در عصر حاضر؛ تقابل همه اسلام با همه کفر
وی افزود: «در این صحنه، آنچه اتفاق افتاد تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکای جنایتکار بود. ما میدانیم که بر اساس تمام قوانین بینالمللی، عرف بینالملل و همه معاهدات شناختهشده اخلاقی، چنین اقداماتی محکوم و در واقع غیرقانونی است، اما به تعبیر بسیاری از شخصیتهای دنیا، انگار بشریت به دوران قبل از قوانین بینالملل بازگشته و چیزی به نام قانون و معاهده بینالمللی هیچ اعتباری ندارد و همان قانون جنگل حاکم است؛ یعنی اعتقادشان این است که هر کس زورش بیشتر باشد، حق هم با اوست.»
کارشناس مسائل فقهی تصریح کرد: «در همین راستا میبینیم در این جنگ و تجاوز، خطوط را زیر پا گذاشتند تا جایی که رهبری امت را که در حاکمیت دینی جایگاهی مهم دارد - و فقط یک رهبری سیاسی نیست، بلکه رهبری و مرجعیت دینی هم هست - مورد تهدید قرار میدهند. همان تروری که در جاهای دیگر میگویند بد است، اینجا برای خودشان کاملا موجه میدانند.»
محاربه در فقه اسلامی؛ هرگونه تهدید علیه رهبری، اعلان جنگ با خدا و پیامبر است
جعفری خاطرنشان کرد: «اما نکته مهم این است که وقتی کسانی امت اسلامی را تهدید میکنند، ناامنی ایجاد میکنند و رهبری امت را - که در روایات ما جانشین رسول خدا و ائمه معصومین علیهمالسلام و در زمان غیبت، نواب امام معصوم علیهالسلام محسوب میشود - مورد تهدید قرار میدهند، ما آیات مختلفی در قرآن کریم داریم که بحث محاربه را توضیح میدهد. از جمله در سوره مائده، آیه ۳۳ میفرماید: إِنَّمَا جَزَاءُ ٱلَّذِینَ یُحَارِبُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُ…»
وی ادامه داد: «یعنی مجازات کسانی که با خدا و پیامبر او اعلام جنگ میکنند. محاربه یعنی پرچم جنگ را برداشتن. محاربه در فقه تعریف خاصی دارد؛ یعنی کسی که سلاح بردارد برای ایجاد ناامنی و جان، مال و نوامیس مردم را مورد تهدید قرار دهد. اتفاقا رهبری امت و امامت امت از محکمترین و اصلیترین نوامیس امت اسلامی محسوب میشود. بنابراین، کسی که رهبری امت را تهدید کند، قطعا محارب حساب میشود.»
کارشناس مسائل فقهی یادآور شد: «نکته دوم اینکه در همین آیه اشاره شده است به کسانی که به دنبال ایجاد فساد در زمین هستند؛ یعنی به جای صلاح و عدالت و فضایل اخلاقی، ظلم، جور، فحشا، بیعدالتی، حقکشی و تعرض به نوامیس مردم را ترویج میکنند. فکر میکنم فتوایی هم که از حضرت آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی سوال شده، ناظر به همین مطلب
است.»
جعفری تصریح کرد: «وقتی از ایشان سوال شد که سردمداران کفر، یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی، رهبر انقلاب را که هم رهبری سیاسی امت اسلام و هم جزو مراجع تقلید است تهدید کردهاند، ایشان فرمودند: هر شخص یا رژیمی که برای ضربه زدن به امت اسلامی و حاکمیت آن، رهبری و مرجعیت را تهدید کند یا به آن تعرض نماید، حکم محارب دارد.»
اعانه بر ظلم؛ شریک جرم بودن رسانهها و عوامل داخلی دشمن
وی اضافه کرد: «در اینجا، دقیقا تهدید سران کفر متوجه امام المسلمین شده و قصدشان ضربهزدن است. قبلا هم اعلام کرده بودند که جمهوری اسلامی - بهعنوان حاکمیت اسلامی و نظام مردمسالار دینی دنیا - باید تسلیم شود. پس قصدشان ضربهزدن است و فقط تهدید هم نیست؛ زیرا در عمل بسیاری از دانشمندان، سرداران، فرماندهان و حتی مردم عادی ما را ترور کردهاند و گامهای عملی برای تهدیداتشان برداشتهاند. کمااینکه خبرهای موثقی منتشر شد مبنی بر تهدید سران سه قوه کشور. بنابراین، کار آنها علاوه بر اینکه گناه کبیره است، محاربه محسوب میشود.»
کارشناس مسائل فقهی اظهارکرد: «ایشان همچنین اشاره میکنند که اگر کسانی اطلاعاتی برای اجرایی شدن این تهدیدها جمعآوری کنند - حتی آنهایی که در شبکههای ضدانقلاب و رسانههایشان این تهدیدات را میخوانند و منتشر میکنند - مصداق «اعانه بر ظلم» هستند. ما در فقه بابی داریم به نام اعانه بر ظلم که حرام است. بنابراین، هم لشکریان سایبری و رسانهای آنها و هم کسانی که تمهیدات عملی این تهدیدات را فراهم میکنند، کارشان حرام است و شریک جرم محاربه محسوب میشوند.»
لزوم پشیمانسازی تهدیدکنندگان؛ از هشدار تا جهاد مستقیم
جعفری با بیان اینکه نکته دیگر اینکه برخی افراد از سر دلسوزی فکر میکنند کار سادهای انجام میدهند که چنین مطالبی را منتشر یا برای دیگران نقل میکنند؛ تأکید کرد: «اما همین امر ممکن است اطلاعاتی را برای دشمن فراهم کند و موجب ضربهزدن شود. بنابراین خود تهدید کردن حرام و محاربه است. کمک به تهدیدکنندگان یا رژیمهای تهدیدکننده حرام است و بر همه مسلمانان واجب است برای جلوگیری از عملی شدن تهدیدات دشمن، آنها را نسبت به خطایشان پشیمان کنند.»
وی گفت: «ایشان در این فتوا عبارت «پشیمان کردن تهدیدکنندگان مراجع تقلید و رهبری سیاسی امت اسلامی» را به کار بردهاند که بسیار دقیق و درست است. این پشیمان کردن میتواند سطوحی داشته باشد؛ اگر با هشدار اولیه پشیمان شدند، خوب؛ و اگر نشدند، قطعا باید در مقابلشان جهاد کرد. از دل این فتوا روشن است که اگر آنها بخواهند به تهدیداتشان ادامه دهند، باید با آنان جهاد کرد.»
کارشناس مسائل فقهی افزود: «در ادامه میفرمایند اگر کسانی در این راه - برای جلوگیری از عملی شدن تهدیدات دشمنان - به جهاد برخیزند و خسارتی مالی، جانی، آبرویی یا هر سختی دیگری به آنها برسد، نزد خداوند مأجور هستند؛ چون عملشان برای رضای خداست. حتی یک قدمی که در این مسیر برمیدارند، یک رنج کوچک، تشنگی یا گرسنگی، در نزد خداوند متعال ثواب دارد.»
جعفری یادآور شد: «پس تحلیل کاملا روشن است. سپس میفرمایند اجر مجاهد فیسبیلالله را دارند؛ چه این جهاد، جهاد اصغر باشد (مانند جنگ مستقیم) و چه جهاد کبیر، مانند جهاد رسانه، جهاد تبیین، جهاد مالی و هر نوع کمکی که برای جلوگیری از چنین تهدیداتی باشد. اینها همه جهاد محسوب میشود و اجر مجاهد را خواهند داشت.»
زمانشناسی علما؛ امروز، زمان سکوت نیست
وی تصریح کرد: «ما در روایات داریم که علما باید زمانشناس باشند: «العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس» و در جای دیگری رسول خدا فرمودند: «الحق شیطان اخرس.» امروز جای سکوت نیست. حق و باطل کاملا روشن است.»
کارشناس مسائل فقهی بیان کرد: «ما در تقسیمبندیها داریم که امور بر سه نوع است: بینة الرشد (اموری که هدایت و ثواب آنها روشن است)؛ در این امور باید آشکارا گفت که درست است. بینة الغی (اموری که ضلالت و گمراهی و مخالفت با اوامر و نواهی الهی در آن روشن است)؛ در این امور هم باید قاطعانه ایستاد و امور مبهمه که در این مقام مورد بحث نیست.»
جعفری خاطرنشان کرد: «امروز، حق و باطل کاملا مشخص است و باید در مقابل باطل ایستاد و از حق دفاع کرد.»