در دنیای امروز، بسیاری از کشورهای پیشرفته و بزرگ به دلیل وابستگی‌های استراتژیک، اقتصادی و نظامی به قدرت‌های جهانی، توانایی تصمیم‌گیری‌های مستقل را از دست داده‌اند. این مسئله به‌ویژه در مورد ژاپن صدق می‌کند، کشوری که با وجود دستاوردهای اقتصادی عظیم خود، هنوز نتوانسته است استقلال کامل در دفاع از حاکمیت ملی خود را به دست آورد. نخست‌وزیر پیشین ژاپن، یوهیرو هاتویاما، به‌تازگی به شدت از وابستگی کشورش به پایگاه‌های نظامی آمریکا انتقاد کرده و آن را تهدیدی برای امنیت و استقلال ژاپن دانسته است. این انتقاد در حالی مطرح می‌شود که ژاپن نه تنها در مسائل امنیتی، بلکه حتی در عرصه‌های اقتصادی مانند واردات برنج، به شدت تحت فشارهای خارجی قرار دارد. 
وابستگی ژاپن به آمریکا پس از جنگ جهانی دوم 
از بازسازی تا محدودیت‌های استقلال ژاپن پس از جنگ جهانی دوم و شکست در جنگ در سال 1945، در شرایطی قرار گرفت که نیاز به بازسازی و بهبود وضعیت اقتصادی خود داشت. این کشور در پی شکست در جنگ، مجبور به امضای معاهده صلح با کشورهای متحد، به ویژه ایالات متحده آمریکا شد. به طور خاص، معاهده صلح 1951 (معاهده سانفرانسیسکو) و پیمان امنیتی 1952 باعث شد که ژاپن تحت تاثیر نفوذ سیاسی و نظامی آمریکا قرار بگیرد.
 در این دوران، ژاپن از نظر اقتصادی و نظامی در حالت ضعیف قرار داشت و آمریکا با ایجاد پایگاه‌های نظامی در این کشور و گسترش حضور نظامی در منطقه، توانست کنترل قابل توجهی بر ژاپن داشته باشد. این وابستگی نظامی موجب شد تا ژاپن به صورت مستقیم در تصمیمات نظامی و امنیتی آمریکا در منطقه آسیا و اقیانوس آرام تأثیر بپذیرد. در عین حال، در حالی که ژاپن دستاوردهای اقتصادی قابل توجهی کسب کرد، بسیاری از تصمیمات کلیدی در زمینه سیاست خارجی و امنیتی همچنان در دستان ایالات متحده بود.
نخست‌وزیر پیشین ژاپن، در انتقاد از وابستگی کشورش به ایالات متحده، اظهار کرده بود که کاش ژاپن می‌توانست مانند ایران از خود دفاع کند. این مقایسه بین ایران و ژاپن نشان می‌دهد که ایران با وجود فشارهای خارجی و تحریم‌ها، توانسته است با توسعه توانمندی‌های نظامی و امنیتی خود از جمله برنامه‌های موشکی و دفاعی، استقلال خود را حفظ کند. در حالی که ژاپن با وجود دستاوردهای اقتصادی عظیم، به دلیل وابستگی نظامی به آمریکا، نتواسته است در تصمیم‌گیری‌های جهانی و منطقه‌ای به طور مستقل عمل کند.

پایگاه‌های نظامی آمریکا در ژاپن؛ نقطه ضعف استراتژیک و تهدیدی برای امنیت ملی
یوهیرو هاتویاما، نخست‌وزیر پیشین ژاپن، در اظهارات اخیر خود به شدت از وابستگی امنیتی کشورش به پایگاه‌های نظامی آمریکا انتقاد کرده و از این وضعیت به عنوان تهدیدی برای حاکمیت ملی و امنیت ژاپن یاد کرد. هاتویاما تاکید کرد که ژاپن باید استقلال بیشتری در دفاع از خود داشته باشد و به جای اتکاء به کمک‌های نظامی آمریکا، کشورش را به گونه‌ای توسعه دهد که قادر باشد بدون حضور نیروهای خارجی از خود دفاع کند.
 وی در ادامه افزود که حملات نظامی آمریکا به کشورهای دیگر، نظیر ایران، به وضوح نشان می‌دهد که این کشور هیچ محدودیتی برای استفاده از قدرت نظامی خود ندارد. او با اشاره به بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا اظهار داشت که ایران چاره‌ای جز واکنش نداشت. این موضوع به باور هاتویاما، تأکید بیشتری بر لزوم دفاع مستقل ژاپن می‌کند تا کشورش گرفتار مشابه چنین حملاتی نشود.
 نخست‌وزیر سابق ژاپن همچنین به خطرات استراتژیک موجود در پی میزبانی پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاک ژاپن اشاره کرد. وی خاطرنشان ساخت که در صورت بروز وضعیت اضطراری در تایوان، هواپیماهای نظامی آمریکا از پایگاه‌های ژاپن برای حمایت از تایوان به پرواز درخواهند آمد. این وضعیت به گفته هاتویاما، باعث قرار گرفتن پایگاه‌های آمریکا در ژاپن در معرض تهدیدات مستقیم از سوی کشورهای مخالف خواهد شد و امنیت کشور را به شدت تضعیف می‌کند.
 همچنین، هاتویاما به نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی ناشی از حضور نظامیان آمریکایی در ژاپن اشاره کرد. او بیان کرد که توافقات موجود بین ژاپن و آمریکا، به‌ویژه در زمینه وضعیت نیروهای آمریکایی، موجب می‌شود که حتی در صورت ارتکاب جرایم توسط سربازان آمریکایی، دولت ژاپن قادر به مداخله موثر نباشد. این سیستم، به گفته وی، موجب ادامه تعرض‌ها و ارتکاب جرایم جنسی توسط نیروهای آمریکایی در ژاپن می‌شود و امنیت اجتماعی کشور را به خطر می‌اندازد.
 در نهایت، هاتویاما خواستار تغییرات اساسی در سیاست‌های دفاعی و امنیتی ژاپن شد و تاکید کرد که دولت ژاپن باید از آمریکا درخواست‌های جدی‌تری داشته باشد.
به گفته وی، ژاپن هنوز در دوران ناتوانی در برابر آمریکا قرار دارد و این امر باید هرچه زودتر تغییر کند تا استقلال کشور در برابر تهدیدات خارجی حفظ شود.
 این اظهارات هاتویاما بازتابی از نگرانی‌های فزاینده در ژاپن در خصوص وابستگی به نیروهای نظامی آمریکا است و می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات احتمالی در سیاست‌های دفاعی این کشور باشد.  ***شکایت ترامپ از ژاپن: عدم واردات برنج آمریکایی و ناامیدی از مذاکرات تجاری
 دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، از ژاپن بابت عدم واردات کافی برنج آمریکایی انتقاد کرده و این موضوع را نشان‌دهنده ناامیدی خود از پیشرفت کند مذاکرات تجاری با توکیو دانسته است. ترامپ در پیامی در رسانه‌های اجتماعی نوشت که ژاپن با وجود داشتن کمبود شدید برنج، هنوز برنج آمریکایی را به اندازه کافی وارد نمی‌کند و این موضوع برای او غیرقابل پذیرش است.
 ادعای ترامپ این است که ایالات متحده تنها به ارسال نامه‌های تجاری به ژاپن پرداخته است و این کشور هیچ اقدامی برای بهبود روابط تجاری و واردات بیشتر برنج از آمریکا انجام نمی‌دهد. وی افزود که با وجود این مشکلات، ایالات متحده تمایل دارد که ژاپن شریک تجاری‌اش در سال‌های آینده باقی بماند.
 در یک مصاحبه با فاکس نیوز، ترامپ همچنین اشاره کرد که به زودی ممکن است نامه‌ای به مقامات ژاپنی ارسال کند که در آن به توکیو هشدار دهد که باید تعرفه‌ای به میزان ۲۵ درصد برای خودروهای خود پرداخت کند. این تهدید تجاری به وضوح نشان‌دهنده نگرانی‌های ترامپ از عدم تعهد ژاپن به مذاکرات تجاری و ناتوانی در دستیابی به توافقات مورد نظر ایالات متحده است.
 واکنش دولت ژاپن به این انتقادات نیز قابل توجه بود. سخنگوی ارشد دولت ژاپن در پاسخ به این شکایات، بدون اشاره مستقیم به موضوع برنج، تأکید کرد که توکیو در مذاکرات جاری با ایالات متحده هیچ‌گونه برنامه‌ای برای قربانی کردن کشاورزی خود ندارد و این بخش از اقتصاد ژاپن را تحت‌الشعاع قرار نخواهد داد.
 
 حتی در خرید برنج، ژاپن تحت فشار است
مسئله شکایت دونالد ترامپ از ژاپن بابت عدم واردات کافی برنج آمریکایی به خوبی نشان می‌دهد که حتی در مسائلی مانند تأمین برنج، ژاپن قادر به حفظ استقلال کامل خود نیست. ژاپن، به عنوان یکی از اقتصادهای بزرگ جهان، در زمینه کشاورزی و به ویژه تولید برنج به شدت وابسته به تصمیمات تجاری کشورهای خارجی است.
 ژاپن با وجود اینکه کمبود برنج دارد و نیاز به واردات این محصول را احساس می‌کند، به دلایل مختلف از جمله فشارهای تجاری و توافقات موجود، قادر به تصمیم‌گیری مستقل در این زمینه نیست. ترامپ در شکایت خود اشاره کرد که این کشور هنوز برنج آمریکایی را به اندازه کافی وارد نمی‌کند، حتی اگر خودش با کمبود این محصول مواجه باشد. این به وضوح نشان‌دهنده این است که ژاپن در برابر قدرت‌های تجاری مانند ایالات متحده نمی‌تواند تصمیمات کاملاً مستقلانه‌ای بگیرد و از طرف دیگر، تحت فشارهای سیاسی و تجاری قرار دارد.
 این مثال در واقع نمادی از وابستگی ژاپن به قدرت‌های خارجی و محدودیت‌های آن در دستیابی به استقلال اقتصادی است. حتی در زمینه‌ای ساده مانند واردات برنج، ژاپن مجبور است از منافع خود چشم‌پوشی کند و تحت فشارهای تجاری کشورهایی چون آمریکا قرار گیرد. به این ترتیب، به رغم پیشرفت‌های اقتصادی این کشور، ژاپن همچنان نمی‌تواند در زمینه‌هایی چون تأمین برنج، که یکی از محصولات اساسی است، به استقلال کامل دست یابد.  

مدل دفاعی ایران؛ حسرت کشورهای وابسته به آمریکا
 ایران با اتخاذ سیاست‌های مستقلانه در زمینه دفاعی، مدل منحصر به‌فردی را برای حفاظت از حاکمیت خود ایجاد کرده است که برای کشورهای وابسته به ایالات متحده، مانند ژاپن، نوعی حسرت به همراه دارد. در حالی که ایران در بسیاری از عرصه‌ها قادر به تأمین امنیت و دفاع از خود بدون نیاز به کمک‌های خارجی است، کشورهایی که تحت تأثیر حضور نظامی ایالات متحده قرار دارند، به‌ویژه ژاپن، به وضوح شاهد محدودیت‌های خود در دستیابی به استقلال دفاعی هستند.
 شکایت اخیر دونالد ترامپ از ژاپن مبنی بر عدم واردات کافی برنج آمریکایی، نمایانگر چالش‌های ژاپن در تصمیم‌گیری‌های مستقلانه است. ترامپ اشاره کرد که با وجود کمبود برنج در ژاپن، این کشور هنوز از واردات برنج آمریکایی خودداری می‌کند و نمی‌تواند در برابر فشارهای اقتصادی و سیاسی تصمیمات مستقلانه‌ای اتخاذ کند. این وضعیت، که به نوعی وابستگی ژاپن به آمریکا را نشان می‌دهد، به وضوح نمایانگر این است که کشورهایی که به پایگاه‌های نظامی آمریکا متکی هستند، نمی‌توانند در مسائل اساسی اقتصادی و امنیتی خود آزادی عمل کامل داشته باشند.
 مدل دفاعی ایران، بر خلاف این کشورها، نشان‌دهنده استقلال کامل در برابر تهدیدات خارجی است.
ایران با توسعه توانمندی‌های نظامی بومی، ساخت تجهیزات پیشرفته و توانمندی‌های دفاعی داخلی، به مدل دفاعی‌ای دست یافته که از بسیاری جهات برای کشورهای وابسته به ایالات متحده جذاب است. در واقع، ایران با ایجاد یک سیستم دفاعی مستقل، نشان داده است که می‌تواند بدون نیاز به حضور نظامی کشورهای خارجی از خود دفاع کند.

عبرتی برای کشورهای حاشیه خلیج فارس
این موضوع می‌تواند الگویی برای برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد که تحت تأثیر حضور نظامی آمریکا قرار دارند. کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که به‌شدت به حمایت‌های نظامی ایالات متحده وابسته هستند، ممکن است با مشاهده مدل ایران، به فکر تغییر رویکرد خود در مسائل دفاعی و امنیتی بیفتند. این کشورها با دیدن ضعف‌های ناشی از وابستگی به آمریکا و ناتوانی در تصمیم‌گیری‌های مستقل، ممکن است به این نتیجه برسند که برای حفظ استقلال خود، باید به تقویت نیروهای دفاعی بومی و سیاست‌های خود اتکایی روی آورند.
 بنابراین، مثال ژاپن و وابستگی آن به آمریکا می‌تواند به عنوان یک عبرت برای کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد تا به اهمیت استقلال دفاعی و خودکفایی در مسائل امنیتی پی ببرند و از وابستگی به قدرت‌های خارجی اجتناب کنند. این کشورها باید به‌دنبال الگویی باشند که در آن، امنیت و دفاع از کشور در دست خودشان قرار داشته باشد و نه اینکه به نیروهای خارجی متکی باشند که در نهایت ممکن است به منافع ملی آنها آسیب برساند.  این وابستگی‌ها نه تنها در عرصه اقتصادی و تجاری بلکه در سیاست‌های نظامی نیز محدودیت‌هایی را برای کشورهای وابسته ایجاد می‌کنند. همانطور که در مثال ژاپن می‌بینیم، تصمیمات کلیدی کشور نمی‌تواند بدون ملاحظات و فشارهای خارجی اتخاذ شود. ژاپن در حال حاضر در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد که نیاز به برنج وارداتی را در مقابل منافع تجاری و استراتژیک خود از دست نمی‌دهد. این نوع وابستگی‌ها می‌توانند در آینده تبعات منفی برای استقلال تصمیم‌گیری کشورهای وابسته به همراه داشته باشند.
 کشورهای حاشیه خلیج فارس، که به شدت به پایگاه‌های نظامی ایالات متحده و قدرت‌های غربی وابسته هستند، در موقعیتی مشابه قرار دارند. آنها نیز به دلایل استراتژیک، از جمله امنیت، تمایل به حفظ روابط نزدیک با ایالات متحده دارند. اما این روابط گاهی باعث می‌شود که کشورها نتوانند در زمینه‌های اقتصادی و امنیتی، تصمیمات مستقلانه و مطابق با منافع ملی خود اتخاذ کنند. به همین دلیل، مدل دفاعی ایران، که بر اساس توسعه فناوری‌های بومی و تقویت نیروی دفاعی مستقل است، به نوعی یک درس برای این کشورها به‌شمار می‌آید.

لزوم دفاع مستقل در مقابل تهدیدات خارجی
باید به این نکته توجه کرد که ایران برای حفظ حاکمیت خود، حتی در زمان تحریم‌ها و تهدیدات خارجی، قادر به دستیابی به فناوری‌های پیشرفته و سیستم‌های دفاعی بوده است که به‌طور مستقیم بر منافع و امنیت ملی‌اش تأثیر می‌گذارد. در حالی که کشورهای حاشیه خلیج فارس همچنان به حضور نظامی خارجی و تأمین امنیت خود از طریق این نیروها وابسته هستند، ایران در این مدت به تقویت زیرساخت‌های دفاعی بومی و توسعه تکنولوژی‌های نوین در این زمینه پرداخته است.
 این وضعیت می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجه در سیاست‌های دفاعی کشورهای وابسته به آمریکا شود. اگر این کشورها به این نتیجه برسند که حضور نیروهای خارجی و وابستگی به قدرت‌های غربی به آنها آسیب می‌زند و قادر به تأمین امنیت و منافع ملی خود به‌طور مستقل نیستند، ممکن است به فکر تغییر رویکردهای امنیتی خود بیفتند. تقویت نیروهای داخلی و سیستم‌های دفاعی بومی، همراه با انعقاد توافقات منطقه‌ای برای همکاری‌های دفاعی، می‌تواند به یکی از استراتژی‌های جدید کشورهای خلیج فارس برای کاهش وابستگی به قدرت‌های خارجی تبدیل شود.
 تغییر مدل‌های دفاعی و امنیتی کشورهای وابسته به ایالات متحده به مدل‌هایی مانند ایران که مبتنی بر استقلال و خودکفایی است، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه داشته باشد. این کشورها با اتخاذ رویکردهای مستقلانه، می‌توانند به امنیت و ثبات پایدارتر دست یابند و در عین حال از وابستگی‌های خارجی که ممکن است بر تصمیم‌گیری‌های ملی تأثیر منفی بگذارد، رهایی یابند.  اگر روند کنونی کشورهای وابسته به آمریکا ادامه یابد، ممکن است در آینده این کشورها مانند ژاپن در معرض تهدیدات مشابه قرار گیرند. هرچند این کشورها از نظر اقتصادی پیشرفت‌هایی داشته‌اند، اما همچنان در بسیاری از موارد، تصمیمات استراتژیک و امنیتی آنان تحت تاثیر آمریکا قرار دارد. این وابستگی می‌تواند به مرور زمان حتی به حدی برسد که این کشورها، همچون ژاپن، نتوانند در مسائلی همچون خرید منابع حیاتی خود (مانند برنج و سایر کالاهای اساسی) استقلال عمل داشته باشند و حتی اختیار این امور نیز به دست کشورهای بزرگتر، مانند ایالات متحده، بیفتد.