چالش سعودی در پیمان آبراهام
یکی از مهمترین دستورکارهای نتانیاهو در واشنگتن، گفتوگو درباره الحاق عربستان سعودی به پیمان آبراهام است، اما واقعیت میدانی نشان میدهد که سعودیها بدون گرفتن امتیازات کلیدی مانند حق غنیسازی هستهای، توقف کامل جنگ غزه و پذیرش ایده تشکیل دو دولت مستقل فلسطینی و اسرائیلی به این توافق نخواهند پیوست. کارشناسان معتقدند احتمال پیوستن کشورهایی مانند سوریه، لبنان یا حتی قطر در شرایط فعلی بیشتر از ریاض است.
پروندههای داخلی؛ انگیزه پنهان نتانیاهو
ناظران سیاسی تأکید دارند که نتانیاهو علاوه بر موضوعات خارجی، به دنبال حل بحرانهای داخلی خود نیز هست. او تلاش میکند در دیدار با ترامپ، پروندههای چهارگانه فسادش را از طریق فشارهای سیاسی یا توافقات پشتپرده مختومه کند و درعینحال، تضمینی برای بقای کابینهاش در صورت خروج احزاب افراطی حریدی کسب کند.
روایتسازی از پیروزی شکستخورده
عملیات «بشارت فتح» علیه مرکز فرماندهی سنتکام در منطقه و هدف قرار گرفتن بئرالسبع توسط موشکهای سپاه پاسداران، عملا اسرائیل را در موضع ضعف قرار داد. سامانههای پدافندی صهیونیستها نتوانستند بهطور کامل در برابر موج موشکهای سجیل و خرمشهر مقاومت کنند و آمریکا مجبور شد برای جلوگیری از فروپاشی امنیتی اسرائیل، به میدان بیاید و زمینهساز آتشبس شود. اما در مقابل، رسانههای جریان اصلی و اندیشکدههای آمریکایی، جنگ ۱۲ روزه را با روایتی معکوس بازتاب دادند.
آتشبس غزه؛ تاکتیک یا ضرورت؟
یکی از اهداف اصلی نتانیاهو در این سفر، توافق بر سر توقف ۶۰ روزه جنگ در غزه است. همزمان، برخی شخصیتهای افراطی کابینه مانند ایتمار بنگویر، نتانیاهو را متهم به ضعف و تعلل کردهاند و معتقدند راهحل واقعی، نابودی کامل حماس است، نه مذاکره بر سر آتشبس.
برخی تحلیلگران میگویند اسرائیل در این مرحله از جنگ غزه، با استفاده از «سلاح گرسنگی» و ایجاد تفرقه اجتماعی و سیاسی در میان فلسطینیها، به دنبال شکستن مقاومت مردم غزه و وادار کردن آنان به ترک این باریکه است. به همین دلیل، تلآویو میکوشد حماس را مقصر طولانی شدن جنگ معرفی کند.
فروش صلح؛ پروژه بعدی نتانیاهو
علاوه بر آتشبس غزه، توسعه پیمان آبراهام در دستورکار اصلی نتانیاهو قرار دارد. گزارشها حاکی از آن است که در سوریه، ابومحمد جولانی، رهبر هیأت تحریرالشام به دنبال به رسمیت شناخته شدن حکومتش از سوی آمریکا و اسرائیل است. تلآویو این فرصت را برای عادیسازی روابط با دمشق مناسب میداند.
در لبنان، اسرائیل با همکاری آمریکا، سعودی و دولت تکنوکرات بیروت به دنبال اجرای چهار هدف اصلی از جمله تحریم اقتصادی -تسلیحاتی حزبالله، محدود کردن فعالیتهای منطقهای حزبالله به مرزهای لبنان، جلوگیری از بازسازی روستاهای شیعهنشین مرزی و شکست سیاسی حزبالله در انتخابات ۲۰۲۶ است.
همچنین، استقرار پایگاههای موقت اسرائیل در پنج نقطه استراتژیک لبنان، بخشی از تلاش برای تغییر ژئوپلیتیک جنوب این کشور است.
عملیات فریب یا واقعیت دیپلماسی؟
تجربه دو سال اخیر نشان داده است که هر بار یکی از مقامات ارشد اسرائیل راهی واشنگتن شده، رخداد مهمی در منطقه رقم خورده است؛ از حمله به کنسولگری ایران در دمشق گرفته تا ترور فرماندهان مقاومت لبنان.
به همین دلیل، برخی تحلیلگران تأکید دارند تمرکز بیش از حد بر مسائلی همچون آتشبس غزه یا توسعه پیمان آبراهام، میتواند پوششی برای عملیاتی بزرگتر علیه محور مقاومت در یمن، عراق، لبنان یا حتی ایران باشد. سفر نتانیاهو به آمریکا، سفری با اهداف چندلایه است؛ از حفظ قدرت شخصی گرفته تا تغییر نقشه امنیتی منطقه. اما پرسش اصلی آن است که آیا ترامپ حاضر است برای تحقق اهداف اسرائیل، هزینههای سنگین ورود دوباره آمریکا به جنگهای بیپایان خاورمیانه را بپذیرد؟
درحالیکه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی برای دیداری مهم با دونالد ترامپ عازم واشنگتن شده است، گزارشهایی درباره تماسهای دیپلماتیک پنهان میان ایران و آمریکا در اسلو منتشر شده؛ هرچند تاکنون این خبر از سوی مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران تأیید نشده است.
ترامپ و بازی دوگانه دیپلماتیک - نظامی
دونالد ترامپ نیز در روزهای اخیر بارها ادعا کرده است: نماینده ویژهاش در امور خاورمیانه، استیو ویتکاف، در حال تماس با طرفهای ایرانی است و ایرانیها خواهان گفتوگو با ایالات متحده هستند!
وی درعینحال در سخنان روز جمعه خود بار دیگر با لحنی تهدیدآمیز گفت: «ایران هنوز با بازرسی از تأسیسات هستهای خود و کنار گذاشتن غنیسازی موافقت نکرده است، اما برنامه هستهای آنها عقب رانده شده… هرچند ممکن است تهران در مکانی دیگر آن را از نو بازتعریف کند.»
بحران در روابط ایران و آژانس
این مواضع ترامپ در حالی مطرح میشود که روابط ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی طی هفتههای اخیر به دلیل خروج بازرسان و توقف بخشی از همکاریها به پایینترین سطح خود رسیده است. برخی تحلیلگران معتقدند انتشار خبر مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا در اسلو و همزمانی آن با سفر نتانیاهو به واشنگتن، نشاندهنده یک روند پیچیده در صحنه سیاست منطقهای است: ترامپ و نتانیاهو به دنبال هماهنگی نهایی برای فشار حداکثری علیه ایران هستند. تهران با حفظ کانالهای دیپلماتیک، سعی دارد ضمن کاهش تهدید نظامی، خواستههای راهبردی خود را نیز تأمین کند.
دورنما؛ دیپلماسی در مسیر مینگذاریشده
از یکسو، ترامپ با تکرار ادعاهای ضدایرانی و تهدیدهای نظامی، در پی امتیازگیری پیشینی از تهران است. از سوی دیگر، نتانیاهو با بزرگنمایی خطر ایران و نمایش قدرت موشکی تهران، به دنبال جلب حمایت نظامی آمریکا برای اقدام احتمالی علیه ایران یا حداقل جلوگیری از هرگونه توافق احتمالی میان تهران و واشنگتن است.