بر اساس اعلام رسمی، در این نبرد، فرماندهانی همچون سپهبد غلامعلی رشید، سپهبد محمدحسین باقری و سپهبد حسین سلامی به شهادت رسیدند. با این حال، بلافاصله پس از این فاجعه تلخ، سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی به ریاست ستاد کل نیروهای مسلح، سردار سرلشکر محمد پاکپور به فرماندهی کل سپاه پاسداران و سرلشکر علی شادمانی به فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتمالانبیا منصوب شدند.
این انتصابات فوری و بهموقع، موجب تداوم انسجام فرماندهی و ارتقای آمادگی نیروهای مسلح شد. فرماندهان جدید بلافاصله مسئولیتهای خود را برعهده گرفتند و با اقدامات سریع، دقیق و حسابشده، توانستند دشمن را با پاسخی قاطع و پشیمانکننده مواجه سازند.
دستاورد این مدیریت بحران، نمایش اقتدار جمهوری اسلامی ایران و اثبات آمادگی دائمی نیروهای مسلح برای مقابله با هرگونه تهدید بود؛ بهگونهای که ضربات متقابل ایران، دشمن را از ادامه اقدامات احمقانه خود بازداشت.
انتصاب سریع فرماندهان جدید، همزمان با فضای ملتهب پس از تجاوز رژیم صهیونیستی، اقدامی مدبرانه و هوشمندانه بود. فرماندهان تازه منصوبشده با وجود شرایط سخت، به سرعت و بدون وقفه کنترل اوضاع را در دست گرفتند. با اینکه رژیم صهیونیستی سعی داشت با اقدامات تحریکآمیز، ایران را به واکنش شتابزده یا بههمریختگی در سلسله مراتب فرماندهی وادار کند، اما پاسخ ایران کاملاً معکوس این هدف را رقم زد.
عملیات پاسخ موشکی ایران، که در مدت کوتاهی پس از تجاوز صهیونیستها انجام شد، نمونهای از مدیریت هماهنگ و انسجام کامل در سطوح فرماندهی و عملیاتی بود. فرماندهان جدید با اتکا به تجربیات میدانی و استفاده از ظرفیتهای بومی، دستور اجرای یک واکنش دقیق و هدفمند را صادر کردند که باعث تحقیر رژیم صهیونیستی شد.
نکته مهم این است که همزمان با این پاسخ تهاجمی، فرماندهان جدید پدافند نیز وظایف خود را بهخوبی انجام دادند. در عین مقابله با تهدیدات فرامنطقهای و منطقهای، حفاظت از حریم هوایی کشور در اولویت قرار گرفت. سلسله عملیاتهای پدافندی، با مدیریت جدید، بهگونهای انجام شد که هیچ خللی در ساختار دفاعی کشور دیده نشد.
عملکرد درخشان نیروهای پدافندی؛ شب و روز پای کار
در طول این بحران، نیروهای پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران، چه در ارتش و چه در سپاه، شب و روز بدون وقفه پای کار بودند. آنها با آمادگی کامل، در تمام لایههای دفاع هوایی، از مقابله با تهدیدات نزدیک تا رهگیری اهداف در فواصل دور، حضور فعال داشتند. هم در سامانههای راداری و هم در بخش موشکی، فعالیت بدون وقفه و شبانهروزی انجام شد.
سامانههای پدافند هوایی با استفاده از شبکههای اطلاعاتی و راداری، حتی در شرایط جنگ الکترونیک و تهدیدات سایبری، عملکردی دقیق و حرفهای داشتند. در برخی مناطق که دشمن تلاش کرد با اخلال الکترونیکی پوشش راداری ایران را مختل کند، سامانههای اپتیکی و ترکیبی وارد عمل شدند و توانستند تهدیدات را بهدرستی تشخیص دهند.
گزارشهایی که از پایگاههای پدافندی کشور منتشر شد، نشان میدهد که فرماندهان و افسران پدافندی بدون کوچکترین وقفه، در وضعیت آمادهباش کامل قرار داشتند. بسیاری از آنها حتی فرصت بازگشت به منزل و استراحت را از خود دریغ کردند تا آسمان ایران در امنیت کامل باقی بماند.
بازسازی سریع پدافندهای آسیبدیده؛ سرعت و کارآمدی در بازگشت به آمادگی کامل
یکی از نکات مهم در حوادث اخیر، توانایی بیسابقه ایران در بازسازی سریع پدافندهای آسیبدیده است. در برخی نقاط، بهدلیل حجم بالای تهدیدات و عملیاتهای ترکیبی، بخشی از سامانههای پدافندی هدف آسیبهای جزئی قرار گرفت. اما تیمهای مهندسی و لجستیکی پدافند بهسرعت وارد عمل شدند.
در کمتر از چند ساعت، بسیاری از سامانههای آسیبدیده به حالت عملیاتی بازگشتند. مهندسان جوان و متخصصان صنایع دفاعی، قطعات مورد نیاز را در کوتاهترین زمان تأمین کردند. این اقدام نشاندهنده خودکفایی و تکیه بر ظرفیتهای داخلی است. برخلاف کشورهای وابسته که برای تعمیر سادهترین تجهیزات، نیازمند کمک خارجی هستند، ایران با زیرساخت بومیسازی دفاعی، سامانههای خود را به سرعت بازسازی کرد.
ستون فقرات دفاع هوایی کشور
وسعت جغرافیای ایران، تنوع تهدیدات و تحولات محیطی، باعث شده تا ایران یکی از متنوعترین شبکههای پدافندی منطقه را در اختیار داشته باشد. برخی از سامانههای کلیدی عبارتند از:
مرصاد:
نسخه بومیشده و ارتقایافته هاوک آمریکایی با موشکهای شاهین و شلمچه. قابلیت مقابله با اهداف در برد ۴۵ کیلومتر و ارتفاع تا ۱۸۰۰۰ متر. مجهز به رادارهای کاوش، جویا و هادی با قابلیت کشف اهداف کوچک در فاصله ۱۱۰ کیلومتری.
تور ام-۱:
سامانه کوتاهبرد روسی، ویژه مقابله با پهپادها، موشکهای کروز و پرندههای کمارتفاع. برد ۱۲ کیلومتر (در نسخه ارتقایافته تا ۲۰ کیلومتر) و ارتفاع درگیری تا ۶۰۰۰ متر. قابلیت تحرک بالا و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک.
سوم خرداد:
سامانه بومی با قابلیت درگیری با اهداف در برد ۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر. توان شلیک ۸ موشک بهطور همزمان به ۴ هدف. مجهز به رادار آرایه فازی با برد کشف بیش از ۲۰۰ کیلومتر. قابلیت تحرک بالا و نسخه
دریاپایه.
باور ۳۷۳:
پیشرفتهترین سامانه بومی ایران با برد موشک تا ۳۰۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری ۳۵ کیلومتر. رادار مرآت با برد کشف ۴۵۰ کیلومتر و توان درگیری همزمان با ۱۲ هدف. قابلیت مقابله با اهداف پنهانکار و جنگ الکترونیک.
اس-۳۰۰:
سامانه روسی خریداریشده در سال ۲۰۱۷ با برد ۱۹۵ کیلومتر و ارتفاع درگیری ۲۷ کیلومتر. توان شلیک همزمان به ۶ هدف و ردیابی ۳۶ هدف بهصورت همزمان.
توپ ضد هوایی ۳۵ میلیمتری بومی با سامانههای اپتیکی پیشرفته برای مقابله با پهپادها و پرندههای ریزپرنده. برد موثر ۴ کیلومتر و قابلیت تحرک بالا.
این شبکه متنوع و چندلایه، موجب شده است که ایران بتواند بهصورت همزمان، تهدیدات مختلف را شناسایی و با آنها مقابله کند؛ از پهپادهای انتحاری گرفته تا موشکهای بالستیک و جنگندههای
پیشرفته.
تجلیل از نیروهای پدافند و فرماندهان جبهه مقاومت
امروز دشمن صهیونیستی و همپیمانانش به خوبی میدانند که نهتنها حمله به ایران بدون پاسخ نخواهد ماند، بلکه حتی کوچکترین تهدید، با سامانههای پدافندی پیشرفته و فرماندهی مقتدر، مهار خواهد شد. همانطور که یدیعوت آحارانوت اذعان کرد، ایران بهسرعت در حال بازیابی پدافند و حتی ارتقای آن است؛ این یعنی عبور از بحران به فرصت.
اینجا جا دارد از تمام فرماندهان، افسران، مهندسان و سربازان گمنامی که شب و روز بدون وقفه از آسمان کشور حراست میکنند، تقدیر و تجلیل شود. بیشک اقتدار امروز ایران، مرهون تلاش این مجاهدان خاموش است که با تکیه بر توان داخلی، امنیت ملی را تضمین کردهاند.
واقعیت این است که نیروهای پدافند هوایی کشور در یک آزمون عملیاتی دشوار، عملکردی موفق و قابل تحسین را به نمایش گذاشتند. برخلاف تبلیغات رسانههای غربی که تلاش میکردند فضای کشور را متشنج و وضعیت فرماندهی را متزلزل جلوه دهند، واقعیت میدانی نشان داد که ساختار دفاعی ایران، حتی در شرایط تغییر فرماندهان و تهدید همزمان، از انسجام و آمادگی کامل برخوردار است.
بهرهگیری از ترکیب سامانههای کوتاهبرد و بلندبرد، به ایران این امکان را داد که در سطوح مختلف، حریم هوایی خود را ایمن نگه دارد. سامانههای بومی مانند سوم خرداد، باور ۳۷۳ و مرصاد، با دقت و هماهنگی مثالزدنی، پوشش گستردهای را فراهم کردند. از سوی دیگر، استفاده از تجهیزات اپتیکی و سامانههای غیرفعال در مقابله با جنگ الکترونیک، باعث شد دشمنان ایران حتی در عملیاتهای پیچیده هم نتوانند نفوذی به ساختار دفاعی کشور داشته باشند.
یکی از نکات قابل توجه، بازسازی سریع برخی از سامانههایی بود که بهصورت جزئی آسیب دیده بودند. در کمتر از ۴۸ ساعت، این سامانهها دوباره به چرخه عملیاتی بازگشتند و نشان دادند که زیرساختهای دفاعی کشور به مرحله خودکفایی کامل رسیدهاند. این موضوع نهتنها پیام روشنی به رژیم صهیونیستی ارسال کرد، بلکه به سایر قدرتهای متخاصم نیز ثابت کرد که ایران در حوزه پدافند هوایی، وابستگی به خارج را کنار گذاشته و به استقلال عملیاتی رسیده است.
فرماندهان جدید، که در این روزهای حساس مأموریت خود را آغاز کردهاند، با اتکا به روحیه جهادی و تجربه میدانی، توانستهاند مدیریت موفقی را در عرصه نبرد ترکیبی از خود نشان دهند. این عملکرد موفق، موجب دلگرمی مردم و اقتدار بیشتر جبهه مقاومت در منطقه شده و به دشمنان یادآوری کرده است که آسمان ایران، خط قرمزی است که عبور از آن هزینههای سنگینی خواهد داشت.