پرتره دولت پزشکیان
در نشست اخیر مسعود پزشکیان با چهره‌هایی چون اکبر گنجی، محمدعلی ابطحی و معزی، رئیس‌جمهور چهاردهم مجموعه‌ای از مواضع کلیدی خود را درباره سیاست داخلی، روابط خارجی، اقتصاد، معیشت مردم و موضوعات اجتماعی تشریح کرد. این سخنان از چند زاویه اهمیت دارد: نخست آنکه بازتاب‌دهنده رویکرد پزشکیان به «وحدت ملی» به‌عنوان ستون اصلی سیاست‌ورزی اوست؛ دوم آنکه نشان می‌دهد دولت چه در برابر تهدیدات خارجی و چه در برابر چالش‌های داخلی، به دنبال «تعریف تازه‌ای از انسجام» است و سوم آنکه پزشکیان می‌کوشد با زبان روشن و صریح، فاصله‌گیری از کلی‌گویی‌های سیاسی گذشته را نشان دهد.
رویکرد امنیتی و سیاست خارجی
پزشکیان در این نشست تأکید کرد: «ما هیچ‌گاه به دنبال جنگ نبوده‌ایم» جمله‌ای که نه‌تنها یک موضع اخلاقی است، بلکه پیامی روشن به داخل و خارج دارد. او یادآور شد دشمنان انقلاب از ابتدا با ابزارهایی چون ترور، کودتا و تحریک قومیت‌ها در پی تجزیه کشور بوده‌اند. این نگاه او نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور جنگ و تهدید را پدیده‌های تازه‌ای نمی‌داند، بلکه امتداد همان پروژه‌های خصمانه‌ای است که از ۱۳۵۷ تاکنون ادامه یافته است. درعین‌حال، او با تأکید بر «انسجام اجتماعی» تصریح کرد: اگر مردم متحد باشند، هیچ قدرتی جرأت تعرض ندارد even اگر بهترین تسلیحات نظامی در اختیار داشته باشیم، بدون وحدت هیچ امنیتی تضمین نمی‌شود. این مقایسه صریح بین «موشک و F35» با «انسجام مردم» نشان‌دهنده نگاه جامعه‌محور پزشکیان در تأمین امنیت ملی است.
نقد دشمنان و تبیین ماهیت دوگانه غرب
پزشکیان در ادامه چهره «فریبنده» غرب را به چالش کشید. او گفت پشت آن لبخندهای دیپلماتیک، حقیقتی شیطانی پنهان است: همان کشورهایی که در ظاهر از آزادی و دموکراسی سخن می‌گویند، زنان و کودکان را در غزه و دیگر نقاط جهان می‌کشند. این گزاره بازتاب‌دهنده نوعی «نقد اخلاقی» از نظم بین‌الملل است؛ پزشکیان می‌خواهد نشان دهد که دشمنی با ایران تنها به‌خاطر سیاست‌ها یا ایدئولوژی نیست، بلکه در چارچوب یک سازوکار استعماری بزرگ‌تر برای غارت منابع ملت‌هاست.
اقتصاد و معیشت
یکی از بخش‌های مهم سخنان پزشکیان، پذیرش سهم دولت در بحران اقتصادی بود. او بی‌پرده گفت: «یکی از عوامل اصلی تورم، عملکرد دولت است.» این جمله نقطه‌ای متفاوت از بسیاری سیاستمداران است که معمولا تلاش می‌کنند همه مشکلات را به گردن تحریم یا دشمن بیندازند. پزشکیان توضیح داد زمانی که دولت منابع ندارد و هزینه می‌کند، مجبور به چاپ پول می‌شود و این تورم می‌سازد. او راهکار را نیز روشن بیان کرد: مدیریت کشور با داشته‌های موجود، اصلاح ساختار هزینه‌ها و ایجاد اشتغال. این رویکرد «ریاضت‌گرایانه» اما «عملیاتی» او، نشانه‌ای از نگاه انتقادی‌اش به مدیریت اقتصادی گذشته است.
نقد موازی‌کاری و ضرورت کوچک‌سازی دولت
رئیس‌جمهور در ادامه به مسأله ساختار اداری کشور پرداخت و صریح گفت: «بسیاری از سازمان‌ها و مراکز که موازی‌کاری می‌کنند باید حذف شوند.» این گزاره پیام روشنی دارد: پزشکیان به دنبال دولت کارآمد است نه دولت حجیم. او معتقد است بخش بزرگی از منابع کشور به دلیل این موازی‌کاری‌ها هدر می‌رود و همین امر هم مانع عدالت می‌شود و هم فسادزا است.
عدالت و انسجام اجتماعی
پزشکیان در این نشست «بی‌عدالتی» را خطری بزرگ‌تر از اسنپ‌بک توصیف کرد. این گزاره نشان می‌دهد که او تهدیدات اجتماعی را جدی‌تر از تهدیدات سیاسی و حقوقی خارجی می‌داند. از نگاه او اگر بخش‌هایی از جامعه احساس تبعیض کنند، انسجام ملی فرو می‌پاشد و هیچ سیاست خارجی یا نظامی قادر به حفظ کشور نخواهد بود. همین نگاه باعث شد او در حوزه‌های اجتماعی از جمله «حجاب» مواضع دوران انتخاباتش را تکرار کرد. او گفت: «من به حجاب معتقدم و خانواده‌ام همه چادری هستند، اما چادری نبودن به معنای بی‌عفتی نیست.»
برجام، اسنپ‌بک و سیاست خارجی
پزشکیان با یادآوری موضع خود در مجلس درباره برجام گفت: «من همان زمان هم گفتم باید برجام را بپذیریم.» او از تناقض برخی جریان‌های داخلی انتقاد کرد که زمانی مخالف برجام بودند، اما امروز از اسنپ‌بک می‌نالند. پزشکیان تأکید کرد برجام حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناخته بود و ساز مخالف زدن تنها قدرت ملی را تضعیف می‌کند.
فضای مجازی، فیلترینگ و VPN
بخش دیگری از سخنان پزشکیان به موضوع فضای مجازی اختصاص داشت. او گفت: «استفاده از VPN بسیار بدتر از فیلتر نکردن است» و تصریح کرد تصور حل مشکل با فیلترینگ یک توهم است. این موضع نشان‌دهنده نگاه او به سیاست‌گذاری در فضای دیجیتال است. او حتی خبر داد قبل از جنگ ۱۲ روزه قرار بود رفع فیلتر برخی پلتفرم‌ها آغاز شود، اما این روند متوقف شد. این سخنان می‌تواند نقطه آغاز اصلاحات جدی در سیاست اینترنتی کشور باشد.
شفافیت مالی و FATF
در بخش اقتصادی، پزشکیان به FATF پرداخت و گفت که این سیستم مانع گم شدن پول می‌شود. او نقد کرد که در ایران «پول‌ها گم می‌شوند» و این نشانه نقص سیستم داخلی است. پزشکیان می‌کوشد با طرح این استدلال فنی، بحث را از به عرصه شفافیت منتقل کند.
بحران آب و مدیریت ناکارآمد
پزشکیان به‌طور خاص به مسأله آب اشاره کرد و به اظهارات یکی از برنامه‌های صداوسیما که مدعی ذخایر عظیم آب کشور شده بود واکنش نشان داد. او با لحنی انتقادی گفت: «اگر چنین است، من حاضر هستم ۱۰۰ میلیارد به او بدهم تا مشکل آب را حل کند.» این کنایه پزشکیان، نقدی به «شعارزدگی» و «دروغ‌پردازی» در مدیریت منابع طبیعی است. او در ادامه به هزینه‌های سنگین پروژه‌های انتقال آب مثل انتقال آب از طالقان به تهران اشاره کرد و نشان داد که بحران آب یکی از اولویت‌های جدی دولت اوست.
انسجام، صداقت و شفافیت
در جمع‌بندی می‌توان گفت سخنان پزشکیان در این نشست حامل چند پیام محوری بود.
رئیس‌جمهور در این گفت‌وگو بر انسجام و وحدت ملی به‌عنوان مهم‌ترین عامل قدرت ایران تأکید کرد و گفت هیچ سلاح و تجهیزات نظامی نمی‌تواند جایگزین اتحاد مردم شود. وی همچنین صداقت با مردم را شرط لازم برای عبور کشور از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی دانست و تصریح کرد که پنهان‌کاری و شعارزدگی نتیجه‌ای جز بی‌اعتمادی عمومی
ندارد.
پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود، بر اصلاح ساختارهای ناکارآمد همچون موازی‌کاری‌های اداری، فساد مالی و سیاست‌های نادرست فیلترینگ تأکید کرد و این موارد را از موانع اصلی توسعه و عدالت اجتماعی برشمرد. او خاطرنشان کرد که مبارزه با بی‌عدالتی باید در صدر اولویت‌های دولت قرار گیرد.
در حوزه سیاست خارجی، رئیس‌جمهور با اشاره به تجربه برجام، خواستار پیگیری یک سیاست عقلانی و مبتنی بر اجماع ملی شد و یادآور شد که تبعیت از راهبردهای کلان نظام و پرهیز از شعارزدگی، مسیر درست برای حراست از منافع ملی است.
پزشکیان همچنین به حساسیت‌های اجتماعی از جمله مسأله حجاب و فضای مجازی پرداخت و تأکید کرد که این موضوعات نباید به عامل اختلاف و درگیری داخلی تبدیل شوند.
دولت پزشکیان در تفاهم سیاسی موفق بوده است. صراحت خوبی با جامعه دارد. بااین‌حال لازم است که دولت کارآمدتر شود و دستاوردهای ملموس اقتصادی و معیشتی ایجاد کند.
