پیـروزی منطق علوی
درسهایی از یک مناظره مذهبی
محمدجواد پاینده/ روزنامهنگار
مناظره اخیر حجتالاسلام حامد کاشانی و عبدالرحیم سلیمانی پیرامون موضوع شهادت حضرت زهرا(س) و وقایع تاریخ اسلام در منابع فریقین به یکی از پرمخاطبترین مباحث مذهبی در میان کاربران فارسیزبان فضای مجازی مبدل شد. تغییر ذائقه مخاطب در رسانههای مجازی طی سالیان اخیر به سمت وسویی رفته که مناظرات مذهبی عموما مورد توجه و استقبال چندانی قرار نمیگیرد و البته نحوه استدلال و بیان موضوعات این حوزه نیز در این مقوله بی تاثیر نبوده است اما ورود روحانیون مسلط و دارای دانش مناظره از نسلهای جوانتر همانند حامد کاشانی میتواند این فضای نه چندان جذاب سنتی را دگرگون ساخته و اقشار مختلف مخاطبان در فضای مجازی را به اینگونه مباحث علاقمند سازد. فایده بحث در این مقوله از مهمترین سوالاتی بوده که اقشار جوانتر خصوصا در میان گروههای غیر مذهبی مطرح میشود، اینکه با گذشت حدود چهارده قرن گفتوگو در خصوص وقایع صدر اسلام، خلافت و جانشینی امام علی(ع) چه سود و حاصلی دارد و چرا باید به چنین مباحثی ورود کرد؟ رویکرد متفاوت حامد کاشانی در تبیین موضوع موجب شد که این مناظره به خوبی فایده و علت ورود به این مقوله را روشن سازد. در واقع پایبندی شیعه به موضوع حقانیت ولایت امیرمومنان و تاکید بر مسئله شهادت حضرت زهرا(س) نه از باب تقابل و اختلاف و تفرقه که برگرفته از گفتمان متکی بر دانش و پرهیزگاری در پیشوایی حکومت اسلامی است. منطق شیعه حول محور استمرار ولایت از نبوت تا دوره امامت بر این اصول استوار است که هرکسی شایستگی زعامت و رهبری جامعه اسلامی را ندارد و این مسئولیت خطیر در صلاحیت آگاهترین و در عینحال با تقویترین فرد جامعه اسلامی است و بر همین اساس به امر خداوند و توصیه صریح پیامبر اکرم(ص) همچنین تصریح و تایید مکرر منابع روایی عامه ، علی(ع) اصلح و اعلم مسلمانان پس از پیامبر بود و در جهت جلوگیری از انحراف جامعه اسلامی ، حضرت زهرا(س) در دفاع از حق امام زمان خودش که عمل به تکلیف الهی بود به شهادت رسید. در واقع این بحث تاریخی بنیان رویکرد و منطق حکمرانی شیعه بر مبنای فضیلتهای انسانی است که از این منظر قابل ارزیابی و تحلیل است. حامد کاشانی در این مناظره ضمن دفاع قاطعانه از مبانی اعتقادی شیعه ضمن توجه به حفظ احترام طرف مخالف در بحث از ادبیاتی قابل ادراک و ملموس برای مخاطبان عامه بهره برد که موجب شد بخشهای قابل استفاده و جذاب این مناظره به شکل گسترده در فضای مجازی منتشر شده و مورد استقبال قرار گیرد. کاشانی از روحانیون جوان و پرمخاطب هیئتهای مذهبی کشور در سالهای اخیر به شمار میرود. همچنین توانمندی خودش در بحث، تسلط بر موضوع، گستردگی سطح مطالعات و بهرهگیری مناسب از هوش هیجانی را در این مناظره به خوبی نشان داد. توانمندی اقناع مخاطب از جمله مهارتهای ارزشمند روحانیون شاخص به شمار میرود و کاشانی ازجمله جوانترین روحانیون شناخته شدهای محسوب میشود که از چنین موهبتی برخوردار است. در نهایت باید گفت ترویج مناظرات مذهبی و اعتقادی در فضای رسانهای با حفظ احترام و توجه به ملاحظات و مصالح پسندیده و نافع است و استقبال مخاطبان فضای مجازی بیانگر این حقیقت است که در صورت رعایت قواعد و اصول بحث سودمند تاریخی چنین موضوعاتی مورد توجه اقشار مختلف جامعه قرار میگیرد و میتواند جایگزین بخشی از محتوای مبتذل رایج در این فضا شود.
