sobhe-no.ir
2246
دوشنبه، ۲۴ آذر ۱۴۰۴
6

صبح نو

حاکمیت قاطع بر ابدیت خلیج فارس؛ از ضعف پهلوی تا اقتدار بی‌چون و چرای جمهوری اسلامی

اشکان ممبینیکارشناس مسائل بین‌الملل


جزایر سه‌گانه ایرانی، سندی تاریخی بر قدمت ایران در مقابل میراث شکست‌خورده استعمار و فرصت‌طلبی‌های منطقه‌ای. طرح مجدد و مکرر ادعاهای واهی در خصوص حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه (ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک)، نه یک اختلاف مرزی ساده، بلکه تلاشی آشکار برای آزمودن اراده و اقتدار ملی ایران است. حاکمیت ایران بر این جزایر راهبردی، ریشه‌ای در عمق تاریخ و تمدن این سرزمین دارد که قدمت آن به ‌مراتب طولانی‌تر از تولد دولت‌های کنونی در ساحل جنوبی خلیج فارس است.
۱- حاکمیت کهن در مقابل سابقه محلی نوظهور
حق حاکمیت ایران بر این جزایر، مبتنی بر اسناد حقوقی و تاریخی تثبیت شده در طول قرن‌ها است. در دوران صفویه، افشاریه و قاجار، این جزایر به‌طور مستمر به‌عنوان بخش‌های جدایی‌ناپذیر از ولایت بندر لنگه و استان فارس/هرمزگان تلقی می‌شدند.
در مقابل، ادعاهای مطرح شده ریشه در دوران تحت‌الحمایگی بریتانیا دارد. قبیله قواسم که حاکمان کنونی شارجه و رأس‌الخیمه هستند، حدود اوایل قرن هجدهم میلادی در منطقه رأس‌الخیمه سکنی گزیدند. اعمال نفوذ آن‌ها بر جزایر، تحت لوا و حمایت قدرت استعماری بریتانیا در طول قرن نوزدهم صورت گرفت. این سابقه کوتاه‌مدت و متکی بر مداخله خارجی، هرگز نمی‌تواند حاکمیت تاریخی و مستمر یک دولت ملی را به چالش بکشد. کشور امارات متحده عربی و استقلال رسمی آن به‌عنوان یک دولت - ملت، تنها در سال ۱۹۷۱ محقق شد؛ بنابراین ادعاهای کنونی فاقد ریشه تاریخی در قالب یک دولت مستقل است.

۲- میراث تلخ ضعف حاکمیتی (دوران پهلوی)
هرچند ایران در سال ۱۹۷۱ حاکمیت خود بر جزایر را اعمال کرد، اما فضای کلی آن دوران تحت‌الشعاع ضعف شدید و ساختاری حاکمیت پهلوی و وابستگی به قدرت‌های خارجی بود. واگذاری تلخ و فاجعه‌بار بحرین در آن مقطع، نشانه‌ای آشکار از همین ضعف و بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌های کلان حاکمیتی بود که عملا بستری را برای طرح ادعاهای منطقه‌ای و فرصت‌طلبی کشورهای تازه استقلال‌یافته فراهم ساخت.

۳- اقتدار پس از انقلاب؛ پایان فرصت‌طلبی‌ها
اما با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، رویکرد نظام در قبال تمامیت ارضی و آب‌های سرزمینی، به‌طور ریشه‌ای دگرگون شد. با تکیه بر قدرت و اقتدار روزافزون نظام و اتخاذ سیاستی کاملا مستقل و ضداستعماری، هرگونه تلاش برای خدشه‌دار کردن حاکمیت ایران در خلیج فارس با پاسخ کوبنده، قاطع و به‌ موقع مقامات ارشد کشور مواجه شده است.
رزمایش‌های مکرر و قاطع نیروی دریایی سپاه پاسداران (همانند رزمایش اخیر) و بیانیه‌های صریح مقامات کشورمان، نشان می‌دهد که رویکرد و سیاست‌های ایران امروز، کاملا متفاوت از دوران ضعف، فساد و وادادگی رژیم پهلوی است. جمهوری اسلامی ایران با قدرت تمام، حاکمیت مستمر و مطلق خود را بر این جزایر راهبردی حفظ کرده و به روشنی اعلام داشته است که این موضوع یک مسأله غیرقابل مذاکره و تمام‌شده محسوب می‌شود.

حاکمیت ابدی ایران بر جزایر
جزایر سه‌گانه، شاهد زنده قدمت و اقتدار ایران در خلیج فارس هستند. طرح مجدد این ادعاها تنها در راستای اهداف تنش‌آفرین و مخرب است. امنیت و ثبات در خلیج فارس تنها با پذیرش این واقعیت تاریخی و حقوقی محقق می‌شود: جزایر سه‌گانه، برای همیشه، جزء لاینفک و حاکمیت مطلق جمهوری اسلامی ایران هستند.

captcha
شماره‌های پیشین