درحالحاضر شمار نیروهای واکنشسریع ناتو حدود 40هزار نفر است که با افزایش نیروهای جدید، تعداد آنها به هفت برابر خواهد رسید. براساس این تصمیم، بخشهای مختلف نیروهای کشورهای عضو ناتو در درجات مختلفی از آمادهباش قرار میگیرند تا از این طریق تعداد نیروهای آماده عملیات ناتو افزایش یابد. همچنین، براساس موضعگیری جدید ناتو، پسازاین روسیه از شریک راهبردی ناتو به تهدید مستقیم برای امنیت غرب تبدیل خواهد شد.
طرح جدید ناتو پس از آن انجام میشود که اعضای گروه7 در نشست خود در آلمان، حمایت قاطع خود را از اوکراین اعلام کردند و گفتند که تا هر زمان که جنگ در این کشور ادامه داشته باشد، کمکهای تسلیحاتی به کییف ارسال خواهند کرد. گفته میشود اعزام نیروهای جدید به اروپا، گستردهترین اعزام از زمان جنگ سرد به شمار میرود؛ به عبارتی، با سناریوی جدید، اعضای ناتو قصد دارند کشورهایی را که در شرق اروپا و مجاورت روسیه قرار دارند به دژ نظامی مقابله با این کشور تبدیل کنند. باتوجه به اینکه نیروهای ارتش ناتو ترکیبی از نیروهای نظامی کشورهای عضو است، بهاینترتیب نیروهایی که اعزام میشوند از همه ملیتها در آن حضور داشته با این تفاوت که برنامه، اهداف و تدارکات این نیروها تحت فرماندهی واحد ناتو قرار دارند. این نیروها باتوجهبه اینکه در وضعیت تنشآلود کنونی اعزام میشوند، فقط برای دفع تهدیدها در مواقع بحرانی وارد عمل خواهند شد و هدف مستشاری را که در دوران صلح انجام میشود برعهده ندارند.
رویکرد تهاجمی ناتو در برابر روسیه
گزینه تهاجمی ناتو در برابر روسیه، درحالی است که ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه در روزهای اخیر گفته که موشکهای هستهای این کشور را در خاک بلاروس مستقر خواهد کرد؛ اقدامی که آمریکا بهشدت با آن مخالفت کرده است و به نظر میرسد غربیها با اینگونه اقدامات تلاش میکنند تا موازنهای در برابر تهدیدهای روسیه در اروپا ایجاد کنند.
روسیه با استقرار سلاحهای هستهای در بلاروس، به اروپاییها این هشدار را میدهد که با همه توان بالای سر آنها حاضر است و اگر کشوری هوس عرضاندام در مقابل روسیه را بکند، با تسلیحات ویرانگر مجازات خواهد شد.
گسیل دهها هزار نیروی نظامی بهسمت مرزهای روسیه، از نقطه نظر دیگری نیز قابلبررسی است. باتوجه به اینکه روسها در هفتههای اخیر پیشرفتهای زیادی را در جبهههای نبرد در اوکراین کسب کردهاند به نظر میرسد غربیها به این باور رسیدهاند که کمکهای تسلیحاتی برای توقف روسها بهتنهایی کافی نبوده و نتوانسته در وضعیت تحولات میدانی تغییری ایجاد کند؛ لذا اعضای ناتو تصمیم گرفتهاند تا از طریق واحدهای نظامی وارد عمل شوند تا شاید از طریق افزایش نیروها بتوانند روسیه را به عقبنشینی وادار کنند.
ازآنجاکه نگرانیها نسبتبه اقدام نظامی روسیه علیه کشورهای حوزه بالتیک، فنلاند و سوئد در آینده افزایش یافته است، ناتو با افزایش نیروهای خود تلاش میکند تا مانع لشکرکشی روسها به مناطق دیگری غیر از اوکراین شود؛ زیرا حمله روسیه به کشورهای عضو ناتو در حکم اعلانجنگ به ناتو است و حضور این نیروها میتواند عامل بازدارنده باشد.
آمریکا از سال2014 که روسیه شبهجزیره کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد، سیاست افزایش نیروهای خود در اوکراین و کشورهای اروپای شرقی را در دستورکار قرار داد ولی بهدلیل حساسیتهای روسیه و ترس از درگیری نظامی، در عمل نتوانست این برنامه را اجرا کند اما حمله به اوکراین این فرصت را برای واشنگتن فراهم کرده تا بدون توجه به واکنش روسها، نیروهایش را در مرزهای روسیه تقویت کند. استقرار دهها هزار نظامی ناتو در مرزهای روسیه، سبب میشود تا آمریکا با دقت تحرکات روسها را زیر نظر بگیرد.
ازآنجاکه پس از جنگ اوکراین، برخی از فروپاشی اتحاد ناتو در زمان وقوع بحرانها سخن میگفتند، اعضای ناتو سعی دارند با طرحهای جدید اتحاد و انسجام خود را به افکار عمومی و متحدانشان در همه جای دنیا نشان دهند و میخواهند با عضویت کشورهای جدید مثل فنلاند و سوئد، وزن خود را در برابر روسیه تقویت کنند.
استقرار نیروهای واکنشسریع ناتو در مرزهای روسیه، میتواند تنشها بین دو طرف را تشدید کرده و حتی به درگیری مستقیم بین مسکو و ناتو منجر شود. همچنان که در واکنش به تحرکات غربیها، دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت ملی روسیه در سخنانی هشدار داده که هر حملهای به شبهجزیره کریمه، اعلانجنگ علیه مسکو است. به گفته مدودف، اگر کشوری که عضو ناتو است این کار را انجام دهد، این درگیری با کل اتحاد ناتو است و مترادف با جنگجهانی سوم است.
جنگجهانی سوم کلید میخورد؟
مسکو بارها اعلام کرده که افزایش ماجراجوییهای غرب در نزدیکی مرزهای روسیه میتواند کلید جنگ جهانی سوم را روشن کرده و آتش جنگ هستهای را شعلهور کند. غربیها که قافیه بازی در مقابل روسیه را در اوکراین باختهاند درصدد هستند با تقویت بنیه دفاعی خود در کشورهای عضو ناتو، روسیه را از حملات مشابه اوکراین در کشورهای دیگر بازدارند؛ اما باتوجه به اینکه روسیه بهشدت با اقدامات نظامی غرب در اروپا مخالف کرده بنابراین ممکن است در جبهههای اوکراین عملیات نظامی خود را تشدید کند. همچنان که در روزهای اخیر حملاتی را به کییف انجام داده است. اگر روسها به این جمعبندی برسند که برای مقابله با توسعه شرقی ناتو باید مرزهای امنیتی خود را تا دوردستها توسعه دهند، در این صورت تصرف کامل اوکراین دور از دسترس نخواهد بود. کما اینکه اخیرا مقامات مسکو بهصراحت اعلام کردهاند که تا دو سال آینده اوکراین از نقشه جهان حذف خواهد شد؛ بنابراین، روسها برای تصرف کامل این کشور برنامههایی دارند که ماجراجوییها آمریکا و متحدانش دستاویزی برای اجرای آنها خواهد شد.
با درنظرگرفتن جنگافروزیهای جدید آمریکا در اروپا که به تشدید تنشها بین مسکو و غرب منجر خواهد شد، افق روشنی را برای پایان درگیریها در اوکراین نمیتوان متصور شد و کاخسفید هم تصمیمی برای پایان جنگ ندارد چراکه به اذعان آمریکاییها، میدان اوکراین بهترین فرصت برای واشنگتن است تا سیاست دیرینه خود را که همان تضعیف قدرت نظامی و اقتصادی روسیه است محقق کنند اما برای رسیدن به این هدف باید تبعات آن را نیز بپذیرند، زیرا روسیه نیز دستبسته نبوده و در ماههای اخیر نشان داده برای دفاع از امنیت مرزهای خود حاضر است به زور متوسل شود حتی اگر مقابلش ناتو ایستاده باشد.
حال باید دید خویشتنداری پوتین در برابر ناتو به کجا منتهی میشود. با لشکرکشی صدها هزار نیروی نظامی ناتو در شرق اروپا، آیا جنگجهانی سوم شعلهور میشود یا آنگونه که کرملین بارها قدرتنمایی خود را در بمب اتم به رخ کشیده است، دست پوتین روی ماشه شلیک موشک هستهای میرود؟ آنچه به نظر میآید، اروپا از پیشروی نیروهای روسی در شرق اوکراین وحشت دارد و به جنگ روانی و نمایشی دیگری همچون صفآرایی صدها هزار نظامی ناتو در اوکراین میپردازد.