ثمانه اکوان، کارشناس مسائل آمریکا در گفتوگو با «صبح نو» در خصوص نقش اندیشکدههای ضد ایرانی مثل FDD در تصمیمسازی برای دولتهای آمریکایی اظهارکرد: «آمریکاییها معمولا در هر کدام از دورانهای ریاستجمهوری نقش پررنگتری میگیرند. یکسری از اندیشکدهها در دورانهایی که دموکراتها روی کار هستند بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. از گزارشها و در واقع پیشنهادات سیاستگذاری که دارند استفاده میشود، مثل اندیشکده بروکینگز. در دوران جمهوریخواهان نیز با لابیهایی که دارند، تلاش میکنند سیاستگذاری را تحت فشار قرار دهند تا به سیاستهایشان توجه شود. البته این تنها مورد نیست و لابیهای تندرو هم پشت این اندیشکدهها قرار دارند. به همین دلیل، الان به نظر میآید که باید ببینیم در اصل، به کدامیک از اندیشکدهها در دولت ترامپ اهمیت داده میشود.»
ترامپ اهل مشورت نیست؛ تصمیمگیریها شخصی است
وی افزود: «شاید تنها از این دید نباشد، چون ترامپ اصولا نشان داده که آدمی نیست که بخواهد بر اساس توصیههای رسمی عمل کند؛ بیشتر شخصی عمل میکند تا اینکه بخواهد مثلا توصیههای اندیشکدهها را جدی بگیرد یا حتی در مورد توصیهها تأمل کند.»
کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: «در هر صورت، الان به این دلیل که کسانی که در تصمیمات تأثیر میگذارند اصولا از افراد رادیکال و تندروی فضای سیاسی آمریکا هستند و یک درگیری هم با رقبای میانهرویشان دارند، به نظر میآید بیشتر از آنکه بگوییم کاخ سفید دارد عمل میکند، باید گفت که در یک چالش بین این دو جناح گرفتار شده و در یک آشفتگی به سر میبرد. بهخاطر همین است که بسیاری از سیاستها، با وجود اینکه تلاش میشود اجرایی شوند، ولی در نهایت به نتیجه نمیرسند؛ چون آن ستون اصلی اجرایی هنوز با هم انسجام ندارند تا تصمیمات را به درستی اجرا کنند.»
کاخ سفید درگیر چالش بین رادیکالها و میانهروها
اکوان ادامه داد: «بین جمهوریخواهان تندرو اختلافات زیادی با دموکراتها در مسائل داخلی وجود دارد و زیاد به سمت این نمیروند که بخواهند حرفهای طرف مقابل را جدی بگیرند. اما در مسائل سیاست خارجی به شدت قدرتمند هستند؛ چون با لابیهای صهیونیستی، لابیهای مالی شرکتها و در واقع آن ساختار پنهان قدرت در آمریکا (دیپاستیت) هم در تماس هستند و از قدرت آنها برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی استفاده میکنند.» وی افزود: «اینکه اکنون ترامپ چقدر دارد به این سمت میرود، بهخاطر آن است که بالاخره ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه هم بوده و جمهوریخواهان تندرو نیز از ترامپ حمایت کردهاند. بنابراین به سمت هدایت سیاست به سوی این افراد رفته است. اما وقتی به مرحله عمل و مذاکرات سیاست خارجی میرسد، کمی موضع آنها را تعدیل میکند، البته تا جایی که بتواند و تا جایی که فشار لابیهای دیگر به کاخ سفید اجازه تصمیمگیریهای اینچنینی را بدهد.»
آشفتگی در تیم سیاست خارجی؛ ویتکاف ناکام در پرونده اوکراین
کارشناس مسائل آمریکا گفت: «آقای ویتکاف در سه پروندهای که در دستش بود، از جمله پرونده اوکراین، عملکرد درستی نداشته و نتوانسته کاری انجام دهد. بنابراین آشفتگی زیاد است و ترامپ دارد تلاش میکند که انسجام و تعدیلی در نظرهای این طیفهای مختلف ایجاد کند که واقعا هم کار سختی است. ولی تنها خودش هم نیست که باید تصمیم بگیرد؛ بالاخره همین لابیها بودند که ترامپ را به منابع مالی خودشان آوردند. او باید کاری انجام دهد که همچنان به این منابع مالی، منابع رسانهای و حمایتهای سیاسی آنها نیازمند باشد. بنابراین مجبور است که به درخواستهای آنها هم گوش بدهد.»
FDD و نئوکانها عامل تعویق مذاکرات ایران و آمریکا؟
اکوان در پاسخ به این سوال که آیا مسائلی مثل فشارهای FDD و جدال بین نئوکانها و جمهوریخواهان سنتی و جناح ترامپ، ارتباطی با به تعویق افتادن مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا دارد؟ اظهارکرد: «دلایل متعددی مطرح شده بود بالاخره کارشکنیهایی که خود ترامپ دارد انجام میدهد، به این دلیل است - که شاید خودش نداند دارد کارشکنی میکند؛ - شاید خودش فکر کند که این هم نوعی مذاکره است. ولی اینکه تحریمهای جدید اعمال میکند، خودش صحبت و اظهارنظر میکند و با ایران به صورت تهدیدآمیز برخورد میکند، روشی است که بر پایه افزایش فشار طراحی شده و از سوی دیگر به دنبال رسیدن به نتیجه است که در مورد ایران این جواب نمیدهد. ایران باید نشان بدهد که ترامپ اینگونه نمیتواند رفتار کند.»
وی خاطرنشان کرد: «از نظر اینکه این نوع رفتارها واقعا چقدر میتواند تأثیرگذار باشد و اینکه جنبه حمایت از داخل واشنگتن هم داشته باشد تا بتواند به نتیجه برسد، باید گفت که فضا خیلی آشفته است و باید ببینیم در آن جنگ قدرتی که در واشنگتن برقرار شده، کدامیک برنده میشوند.»
جنگ قدرت در واشنگتن
کارشناس مسائل آمریکا یادآور شد: «در نهایت، اکنون در مسأله هستهای و در موضوع تعویق مذاکرات، همین موضوع مطرح بود. بالاخره احتمال تغییر وزیر امور خارجه آمریکا وجود دارد. احتمال اینکه ویتکاف مشاور امنیت ملی شود وجود دارد. آن تغییرات در داخل کاخ سفید هم ممکن است علتی باشد برای اینکه گفته شده باشد؛ فعلا دست نگه دارید تا افراد بیشتری بیایند، تیم قدرت بیشتری بگیرد و بعد بیایند با ایران مذاکره کنند.»
اکوان یادآور شد: «در ابتدا گفته بودند که ایران حق غنیسازی دارد، فقط نباید سلاح داشته باشد. اکنون اما موضوعات منطقهای و موشکی و بحث غنیسازی صفر درصد یا انجام غنیسازی در خارج از خاک ایران مطرح میشود. اینها همه نشان میدهد که باید این آشفتگی برطرف شود و بعد مذاکره صورت گیرد.»
وی اضافه کرد: «اگر ایران درخواست تعویق داده باشد یا آمریکا چنین درخواستی داشته، به این دلیل است که از طرف آمریکا، ما شاهد یک ثبات ویژه برای مذاکره با ایران نیستیم. طرف ایرانی هم دارد مخالفتش با نوع رفتار ترامپ را نشان میدهد، به این دلیل است که باید مذاکره بر اساس احترام متقابل باشد،
نه تهدید.»
سیگنالگیت و فشار برای تغییرات در کابینه ترامپ
کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: «پیش از ماجرای اخیر والتز، موضوع دیگری مطرح بود که به آن «سیگنالگیت» میگویند؛ یعنی ماجرایی که آنها از طریق اپلیکیشن سیگنال، اطلاعات مهم یمن را با همدیگر به اشتراک گذاشتند و یک روزنامهنگار آمریکایی را هم وارد سیستمشان کردند، قبل از آن، فشار چندانی نبود. البته درگیری و اختلاف در داخل تیم سیاست خارجی وجود داشت؛ اما فشار خاصی برای برکناری وجود نداشت.»
وی افزود: «اکنون بعد از ماجرای سیگنالگیت، فشارها افزایش پیدا کرده برای کنار گذاشتن وزیر دفاع، وزیر خارجه و تمام کسانی که در آن گروه سیگنالی حضور داشتند. به نظر میآید که آقای والتز به قول خود آمریکاییها، قربانی آن سیستم شده بود؛ سیستمی که میخواست وزیر امور خارجه و وزیر دفاع را حفظ کند و بعد مشاور امنیت ملی را منصوب
کند.»
والتز، قربانی جدید تنشهای درون دولت ترامپ
کارشناس مسائل آمریکا اظهارکرد: «او را برای سازمان ملل در نظر گرفتهاند. به نظر من، بیشتر موضوع همان سیگنالگیت است تا اینکه بخواهد تنها به فشارها برای ناکام گذاشتن مذاکرات مربوط باشد. البته مسائل دیگر هم تأثیر میگذارند.»