محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، روز سهشنبه هفته گذشته به منظور شرکت در نوزدهمین اجلاس اتحادیه بینالمجالس کشورهای اسلامی (PUIC) و همچنین برگزاری نشستها و دیدارهای دوجانبه، عازم جاکارتا، پایتخت اندونزی شد. این اجلاس همزمان با بیستوپنجمین سالگرد تأسیس اتحادیه برگزار شد و میزبان نمایندگان مجالس کشورهای اسلامی از سراسر جهان بود. روحالله متفکرآزاد (نماینده تبریز)، سارا فلاحی(نماینده ایلام)، سید یحیی سلیمانی(نماینده نیشابور) و محمدمهدی شهریاری(نماینده بجنورد) از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی کشورمان هستند که با هدف شرکت در نشستهای رسمی و تخصصی اجلاس PUIC در این اجلاس حضور داشتند. قالیباف در حاشیه اجلاس 6 دیدار دوجانبه با رؤسای مجالس اندونزی، عمان، عربستان، الجزایر، بورکینافاسو و مالزی داشت. محور اصلی این دیدارها، تسهیل روابط اقتصادی و حمایت از آرمان فلسطین بود.
سفر محمدباقر قالیباف ،رئیس مجلس شورای اسلامی به اندونزی، فرصتی مهم برای تأکید بر حمایت قاطع جمهوری اسلامی ایران از مردم مظلوم غزه و فلسطین بود. استقبال گرم و پرشور ایرانیان مقیم اندونزی و شیعیان این کشور از قالیباف نشاندهنده پیوند عمیق فرهنگی و دینی میان ملتهاست. در این سفر، علاوه بر تأکید بر وحدت جهان اسلام، پیام حمایت از مقاومت و آرمان فلسطین با قوت بیان شد و ایران نقش مؤثر دیپلماسی پارلمانی خود را در تحکیم همبستگی و همکاریهای منطقهای و بینالمللی به نمایش گذاشت. در ادامه گزارشی از این سفر آمده است.
از نکات جالب این سفر حاشیههای حضور رئیس مجلس شورای اسلامی در مرکز فرهنگی اسلامی اندونزی بود. در بدو ورود قالیباف به این مرکز شیعیان اندونزی در اقدامی قابل توجه با در دست داشتن پرچم جمهوری اسلامی ایران و سرودهایی در حمایت از کشورمان، در این مرکز اسلامی گرد هم آمدند و از رئیس مجلس شورای اسلامی که به اندونزی سفر کرده بود، به گرمی استقبال کردند، اجرای سرود سلام فرمانده توسط کودکان اندونزیایی از دیگر حاشیههای حضور قالیباف در مرکز فرهنگی اسلامی اندونزی بود.
سخنرانی افتتاحیه قالیباف در اجلاس بینالمجالس
در مراسم افتتاحیه این اجلاس، قالیباف با تأکید بر جایگاه رفیع مقاومت در میان ملتهای اسلامی، در واکنش به اظهارات تحریکآمیز دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا که اخیرا در نشست شورای همکاری خلیج فارس بیان شده بود، ترامپ را متوهم خواند و سیاستهای ضدایرانی او را محکوم کرد. قالیباف گفت: «ایران اهل جنگافروزی نیست، اما اهل تسلیم نیز نیست. ملت ایران همیشه با عزت و اقتدار در برابر فشارهای ظالمانه مقاومت کرده است.»
وی با تشکر از میزبانی کشور اندونزی، بر ضرورت وحدت و همکاری عملی میان کشورهای اسلامی تأکید کرد تا بتوانند در برابر جنایات رژیم صهیونیستی در غزه ایستادگی کنند. قالیباف خواستار تحریمهای سیاسی، اقتصادی و تسلیحاتی علیه رژیم اسرائیل شد و گفت که باید سران این رژیم در مجامع بینالمللی بهخاطر جنایاتشان پاسخگو باشند.
وی افزود: «اکنون زمان آن فرا رسیده که کشورهای اسلامی با هم متحد شوند و به محاصره غزه پایان دهند. رژیم صهیونیستی با چراغ سبز آمریکا، نسلکشی سیستماتیک در فلسطین به راه انداخته و زیرساختهای انسانی این منطقه را نابود کرده است.»
رئیس مجلس بر راهحل دموکراتیک جمهوری اسلامی ایران برای بحران فلسطین تأکید کرد که شامل تأسیس کشور مستقل فلسطین با پایتختی قدس شریف و برگزاری همهپرسی آزاد با مشارکت تمام ساکنان فلسطین است.
قالیباف در بخش دیگری از سخنانش، محبوبیت و جایگاه گروههای مقاومت فلسطینی و لبنانی را برجسته کرد و یادآور شد که مردم لبنان در انتخابات اخیر، بار دیگر گزینههای مقاومت را انتخاب کردند. وی همچنین جنایات تاریخی آمریکا علیه ملت ایران را یادآوری کرد و گفت: «ملت ایران هرگز جنایات کودتای ۲۸ مرداد، حمایت آمریکا از صدام، ساقط کردن هواپیمای مسافربری و ترور سردار شهید قاسم سلیمانی را فراموش نخواهد کرد. با وجود فشارهای حداکثری، انقلاب اسلامی روزبهروز قدرت بیشتری پیدا کرده است.» قالیباف در پایان با تأکید بر عدم تمایل ایران به تولید سلاح هستهای، تأکید کرد: «امنیت پایدار منطقه تنها از طریق همکاری کشورهای منطقه و بدون دخالت قدرتهای فرامنطقهای ممکن است.»
دیدارهای دوجانبه رئیس مجلس ایران
در حاشیه اجلاس، قالیباف با چندین رئیس مجلس کشورهای اسلامی دیدار داشت. محور اصلی این دیدارها، تقویت روابط اقتصادی و سیاسی و حمایت از آرمان فلسطین بود.
دیدار با خالد المعولی، رئیس مجلس عمان
قالیباف در دیدار با رئیس مجلس عمان به نقش مهم این کشور بهعنوان واسطه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا اشاره و بر گسترش همکاریها در حوزههای اقتصادی، فناوری، مالی و ترانزیت تأکید کرد.
وی حل مسأله فلسطین را اولویت جهان اسلام خواند و از سکوت برخی کشورهای اسلامی انتقاد کرد. رئیس مجلس عمان نیز نقش ایران در ثبات منطقهای را مهم دانست و بر میانجیگری عمان در مذاکرات تأکید کرد.
دیدار با عبدالله بن محمد آلالشیخ، رئیس مجلس عربستان
قالیباف در این دیدار بر ضرورت انسجام کشورهای اسلامی برای مقابله با بحرانهای منطقهای از جمله فاجعه غزه تأکید کرد. وی به نقش رسانهها در پنهانسازی جنایات اسرائیل اشاره کرد و گفت اگر کشورهای اسلامی متحد عمل کنند، میتوان به حل مسأله فلسطین امیدوار بود. رئیس مجلس عربستان نیز وضعیت غزه را دردآور خواند و خواستار همکاری مستحکم کشورهای اسلامی شد.
دیدار با ابراهیم بوغالی، رئیس مجلس الجزایر
قالیباف در این دیدار بر لزوم انسجام کشورهای اسلامی برای حمایت عملی از فلسطین تأکید و از برخی دولتهای اسلامی که در کنار رژیم صهیونیستی ایستادهاند انتقاد کرد. وی به ظرفیتهای همکاری اقتصادی و فناورانه ایران و الجزایر اشاره کرد. رئیس مجلس الجزایر عادیسازی روابط با اسرائیل را موجب جسارت بیشتر رژیم دانست و خواستار حمایت قویتر از فلسطینیان شد.
دیدار با عثمان بوگوما، رئیس مجلس بورکینافاسو
قالیباف در این دیدار هم ضرورت فعالسازی سفارتخانهها و برگزاری کمیسیونهای مشترک برای توسعه همکاریها را مطرح کرد. او به همکاریهای حملونقلی، کشاورزی، آموزشی و علمی اشاره کرد و گفت دیپلماسی پارلمانی بستر مناسبی برای گسترش روابط است. رئیس مجلس بورکینافاسو نیز آمادگی پارلمان کشورش برای تسهیل همکاریها را اعلام کرد.
دیدار با ایرانیان مقیم اندونزی و کارکنان سفارت
قالیباف در دیداری صمیمانه با کارکنان سفارت ایران و ایرانیان مقیم اندونزی، ضمن قدردانی از تلاشهای آنان، بر نقش مردم در موفقیتهای انقلاب اسلامی تأکید کرد. او گفت: «هر زمان کارها را به مردم سپردیم، موفقیت به دست آمده است.» وی انتقاد کرد که هنوز بخش زیادی از اقتصاد کشور دولتی است و نقش مردم به اندازه کافی فعال نیست.
رئیس مجلس همچنین از ظرفیتهای اقتصادی اندونزی بهویژه در حوزه گردشگری، سخن گفت و اظهار کرد که باید زمینه حضور مردم در بخشهای مختلف اقتصادی و دانشبنیان فراهم شود. او خبر داد که مجلس در حال برنامهریزی برای افزایش تأمین مالی تولید و افزایش سرمایه بانکهاست و بر توسعه همکاریهای اقتصادی ایران و اندونزی تأکید کرد.
دیدار با علما و فرهیختگان اندونزیایی
قالیباف در دیداری با جمعی از علما و اندیشمندان اندونزی، ایران را کشوری پیشرفته در حوزههای فناوری هستهای، پزشکی، نانوتکنولوژی و هوش مصنوعی توصیف کرد. وی تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال ساخت سلاح هستهای نیست، بلکه فناوری هستهای را برای توسعه علمی، صنعتی و رفاه مردم به کار میگیرد.
در این دیدار، موضوعاتی همچون ایجاد پول واحد اسلامی و تقویت همکاریهای اقتصادی میان کشورهای اسلامی مطرح شد و حاضران از مواضع قالیباف در حمایت از فلسطین تشکر کردند.
سخنرانی در دانشگاه شریف هدایت جاکارتا
قالیباف در دانشگاه شریف هدایت جاکارتا، در مراسم رونمایی از ترجمه کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» اثر شهید مطهری سخنرانی کرد. او شهید مطهری را از بزرگان احیای اندیشه اسلامی دانست و گفت: «مطهری همواره جنایات رژیم صهیونیستی را افشا کرد و اگر امروز زنده بود، در کنار مردم مظلوم فلسطین میایستاد.»
وی گسترش اسلام در اندونزی را از طریق فرهنگ و عشق به جای اجبار معرفی کرد و گفت: «مردم اندونزی با حفظ تنوع فرهنگی و هویتی، الگویی بینظیر از پیوند دین و ملیت به جهان عرضه کردهاند.»
قالیباف همچنین بر لزوم وحدت جهان اسلام و حمایت قاطع از فلسطین تأکید کرد و گفت: «در برابر فجایع غزه سکوت، خیانت به قرآن، تاریخ و انسانیت است.»
این برنامه با استقبال گرم دانشجویان و اساتید همراه بود و نسخهای از کتاب شهید مطهری به زبان اندونزیایی به کتابخانه دانشگاه اهدا شد.
دیدار با شیعیان اندونزی
قالیباف عصر پنجشنبه در مرکز فرهنگی اسلامی اندونزی با جمعی از شیعیان این کشور دیدار کرد. استقبال گرم و پرشور شیعیان، بازتاب گستردهای در رسانهها داشت. وی در این دیدار بر اهمیت وحدت و همبستگی مسلمانان تأکید کرد و گفت که حمایت از فلسطین باید اولویت جهان اسلام باشد.
دیپلماسی پارلمانی برای همگرایی
دیدارهای قالیباف با رؤسای مجالس کشورهای اسلامی، صرفا جنبه تشریفاتی نداشت، بلکه حامل پیامهای راهبردی مهم بود. در نشست با رئیس مجلس عمان، قالیباف نقش مسقط را بهعنوان پلی میان تهران و واشنگتن پررنگ کرد و این کشور کوچک اما تأثیرگذار را کلیدی برای پیشبرد مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا دانست. این نکته نشاندهنده درک عمیق ایران از دیپلماسی منطقهای و تلاش برای استفاده از ظرفیتهای خرد در هموار کردن مسیرهای گفتوگو است.
دیدار با رئیس مجلس عربستان سعودی که یکی از پیچیدهترین روابط در جهان اسلام را با تهران دارد، از اهمیت ویژهای برخوردار بود. تأکید قالیباف بر «انسجام اسلامی» و دعوت رسمی از همتای سعودی برای سفر به ایران، ضمن نشان دادن حسن نیت، میتواند گامی برای کاهش تنشهای منطقهای باشد که بهویژه در موضوع بحران فلسطین اهمیت دارد. این گفتمان در واقع تلاش برای ترمیم روابط استراتژیک است که میتواند در آینده نزدیک به همکاریهای بیشتر و شاید گشایش در پروندههای منطقهای منجر شود.
در ملاقات با رئیس مجلس الجزایر نیز تأکید بر همکاری اقتصادی و فناورانه به مثابه رویکردی برای ایجاد همگرایی عملی میان کشورهای اسلامی بود. این موضوع نشان میدهد که ایران علاوه بر تأکید بر مسائل سیاسی و امنیتی، به دنبال ایجاد ظرفیتهای اقتصادی و فناورانه مشترک است که میتواند زمینههای توسعه پایدار جهان اسلام را فراهم آورد.
واکنش رسانهها و نخبگان اندونزی و جهان اسلام به سفر قالیباف
در فضای رسانهای اندونزی، سفر محمدباقر قالیباف بازتاب گستردهای داشت. روزنامهها و شبکههای خبری این کشور از استقبال گرم شیعیان و حضور چشمگیر وی در دانشگاه اسلامی شریف جاکارتا گزارش دادند. تحلیلگران محلی این سفر را «نقطه عطفی در روابط ایران و اندونزی» ارزیابی کردند که میتواند زمینهساز افزایش همکاریهای فرهنگی و اقتصادی دو کشور باشد.
برخی رسانهها بهویژه بر تأکید قالیباف بر حمایت از فلسطین و محکومیت رژیم صهیونیستی توجه ویژه داشتند و این پیام را انعکاسی از «صدای عدالتخواهانه ایران در جهان اسلام» دانستند.
در کشورهای دیگر اسلامی نیز تحلیلگران سفر قالیباف را بهعنوان پیامی روشن به غرب و اسرائیل درباره عدم تغییر مواضع ایران در حمایت از آرمان فلسطین تفسیر کردند. این تحلیلها نشاندهنده توان دیپلماسی پارلمانی ایران در استفاده از بسترهای رسمی جهان اسلام برای تبیین سیاستهای راهبردی خود است.
تحلیل جامع ابعاد فرهنگی سفر؛ دیپلماسی نرمافزاری
رونمایی از ترجمه کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» اثر شهید مطهری در دانشگاه اسلامی شریف هدایت جاکارتا، بخش مهمی از دیپلماسی فرهنگی ایران بود. این اقدام نهتنها به معرفی اندیشههای اسلامی ایران کمک کرد، بلکه فضای مناسبی برای گفتوگوهای فرهنگی میان دانشگاهیان و دانشجویان مسلمان فراهم آورد.
قالیباف در سخنان خود به اهمیت گسترش اسلام مسالمتآمیز در اندونزی اشاره کرد و به نقش شهید مطهری در احیای اندیشه اسلامی و حمایت از فلسطین پرداخت. این پیام، نشاندهنده توجه ایران به حفظ همزیستی مسالمتآمیز میان مسلمانان با مذاهب مختلف و تأکید بر اتحاد اسلامی بر پایه مشترکات دینی و فرهنگی است.
بررسی پیامدهای اقتصادی و فناوری سفر
دیدارهای متعدد قالیباف با رؤسای مجالس و مقامات کشورهای اسلامی فرصتی فراهم آورد تا ایران بتواند ظرفیتهای همکاری در زمینههای اقتصادی و فناوری را ارتقا دهد. توجه ویژه به حوزه گردشگری، فناوری اطلاعات، صنعت و توسعه پایدار، بیانگر رویکرد ایران برای بهرهگیری از همکاریهای اقتصادی در خدمت دیپلماسی سیاسی است.
این رویکرد بهویژه در دیدار با رئیس مجلس اندونزی که بزرگترین اقتصاد جهان اسلام و عضو گروه ۲۰ است، حائز اهمیت است. همکاریهای دوجانبه میتواند زمینه توسعه روابط تجاری، سرمایهگذاری متقابل و انتقال فناوری را فراهم سازد که به نفع هر دو کشور و منطقه خواهد بود.
نمادی از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی ایران
سفر محمدباقر قالیباف به اندونزی، بهویژه با توجه به موقعیت حساس منطقهای و جهانی، یک رویداد راهبردی است که به تقویت وحدت و همبستگی جهان اسلام کمک کرد.
پیامهای روشن حمایت از فلسطین، تأکید بر مقاومت و تلاش برای گسترش همکاریهای اقتصادی و فرهنگی، نشاندهنده رویکرد جامع ایران در عرصه دیپلماسی است.
این سفر نمادی از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی ایران در ایفای نقش فعال و مؤثر در جهان اسلام است که میتواند در آینده موجب تحولات مثبت در روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با کشورهای اسلامی شود.
پیام به جهان اسلام و تقویت وحدت اسلامی
سخنرانی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران در اجلاس مجالس اسلامی یک رویداد مهم سیاسی و دیپلماتیک است که چندین بعد و پیام سیاسی قابل تأمل دارد. این سخنرانی نهتنها بازتابدهنده مواضع جمهوری اسلامی ایران در موضوعات منطقهای و بینالمللی است، بلکه نشاندهنده تلاشهای تهران برای تحکیم جایگاه خود در جهان اسلام و استفاده از ظرفیت پارلمانهای اسلامی برای پیشبرد سیاستهای کلان کشور محسوب میشود.
قالیباف در این اجلاس، با تأکید بر ضرورت وحدت میان کشورهای اسلامی، تلاش کرد پیامی را منتقل کند که ایران در کنار سایر کشورهای مسلمان، به دنبال انسجام و همبستگی است.
این پیام در شرایطی مطرح میشود که جهان اسلام با چالشهای متعدد از جمله بحرانهای منطقهای، تفرقههای فرقهای و فشارهای اقتصادی و سیاسی از سوی قدرتهای غربی روبهرو است. سخنان او تأکید داشت بر اینکه مقابله با این مشکلات تنها در سایه همبستگی و همکاری میان مجالس اسلامی میسر است. این نوع پیام، همسو با رویکرد جمهوری اسلامی در تقویت محور مقاومت و حمایت از مردم فلسطین و دیگر گروههای مقاومت است.
یکی دیگر از وجوه مهم سخنرانی قالیباف، محکومیت سیاستهای سلطهجویانه غرب بهویژه آمریکا و اسرائیل بود. او ضمن محکوم کردن اشغالگری و نقض حقوق ملتها، موضع محکم جمهوری اسلامی ایران را در حمایت از مقاومت فلسطین و مقابله با زیادهخواهیهای اسرائیل و برخی قدرتهای منطقهای اعلام کرد. این بخش از سخنرانی میتواند بهعنوان بخشی از استراتژی تهران در افزایش فشار دیپلماتیک علیه رژیم صهیونیستی و حامیان آن در جهان غرب تحلیل شود.
قالیباف با اشاره به ظرفیت مجالس اسلامی برای تسهیل همکاریهای مشترک، نشان داد که تهران به شدت به دیپلماسی پارلمانی اهمیت میدهد. این استراتژی در شرایطی که دیپلماسی رسمی و دولتمحور با موانع و فشارهای بینالمللی روبهرو است، میتواند کانالهای جدیدی برای ارتباط و تعامل ایران با کشورهای همسو و مسلمان فراهم کند. افزایش همکاریهای پارلمانی میتواند به تقویت تبادلات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بین کشورها منجر شود و تهران را در فضای بینالمللی بیشتر مطرح سازد.
قالیباف با تأکید بر مسائل امنیتی و تهدیدهای منطقهای، بهطور غیرمستقیم به کشورهای رقیب منطقهای مانند عربستان و امارات نیز پیامی ارسال کرد. این پیام که ایران خود را مدافع حقوق مسلم مسلمانان و مخالف هرگونه دخالت خارجی در امور منطقه معرفی میکند، در راستای تداوم رقابتهای ژئوپلیتیک در خاورمیانه قابل تحلیل است. علاوه بر این، سخنرانی او میتواند نشاندهنده ادامه سیاست ایران در تثبیت نفوذ خود در جهان اسلام و مقابله با تلاشهای رقبای منطقهای باشد.
سخنرانی محمدباقر قالیباف در اجلاس مجالس اسلامی، نه فقط یک بیانیه رسمی، بلکه یک پیام استراتژیک چندوجهی است که ابعاد سیاسی داخلی و خارجی را همزمان در بر میگیرد. این سخنرانی نشاندهنده عزم ایران برای تقویت وحدت جهان اسلام در مقابل فشارهای خارجی، تأکید بر استقلال سیاسی و بهرهگیری از ظرفیتهای پارلمانی برای پیشبرد اهداف کلان استراتژیک است. همچنین این رویداد، فرصتی برای قالیباف در جهت تقویت موقعیت سیاسی داخلی و ارسال پیام به رقبا و همسایگان منطقهای محسوب میشود.
نقش حمایت قالیباف از فلسطین و پیامدهای آن در روابط بینالملل
حمایت محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران از موضوع فلسطین در سخنرانیها و مواضع رسمیاش یکی از بخشهای کلیدی سیاست خارجی جمهوری اسلامی محسوب میشود. این حمایت نمادی از تعهد ایران به آرمان فلسطین و محور مقاومت است که پیامدهای مهمی در روابط بینالملل بهویژه در مناسبات ایران با کشورهای منطقه، جهان اسلام و قدرتهای جهانی دارد.
حمایت صریح قالیباف از فلسطین بهعنوان یکی از نمادهای اصلی وحدت و مقاومت در جهان اسلام، جایگاه ایران را بهعنوان یکی از رهبران معنوی و سیاسی جریان مقاومت تقویت میکند. این رویکرد، تهران را بهعنوان صدای مستضعفان و مدافع حقوق مردم فلسطین معرفی کرده و اعتبار سیاسی ایران را در میان کشورهای اسلامی و جنبشهای ضد اشغالگر افزایش میدهد. این وجهه مثبت به ایران امکان میدهد که نفوذ خود را در نهادها و مجالس اسلامی گسترش دهد و از ظرفیتهای دیپلماسی پارلمانی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند.
حمایت فعال قالیباف از فلسطین و محور مقاومت بهویژه حماس و جهاد اسلامی، میتواند روابط ایران با برخی کشورهای عرب منطقه را دچار تنش کند. کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات و بحرین که روابط خود را با اسرائیل بهبود دادهاند، این رویکرد تهران را بهعنوان مانعی برای صلح منطقهای و روند عادیسازی روابط میبینند.
این اختلافات موجب رقابت شدید ژئوپلیتیک و ایجاد جبههبندیهای جدید در خاورمیانه شده است که میتواند دامنه درگیریها و ناپایداری منطقهای را افزایش دهد.
از منظر قدرتهای غربی بهویژه آمریکا و اروپا، حمایت ایران از گروههای فلسطینی که برخی از آنها را بهعنوان سازمانهای تروریستی قلمداد میکنند، بهعنوان یکی از موانع اصلی برای بهبود روابط دیپلماتیک با تهران محسوب میشود. مواضع صریح قالیباف در حمایت از مقاومت فلسطین بهویژه در اجلاسهای بینالمللی، پیام واضحی به غرب ارسال میکند که ایران از سیاستهای مقاومت و مقابله با اسرائیل کوتاه نخواهد آمد. این امر احتمال ادامه یا حتی تشدید تحریمها و فشارهای سیاسی - اقتصادی را افزایش میدهد.