سه ساعت مذاکره در رم
دور پنجم گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا روز گذشته در شهر رم ایتالیا به پایان رسید. این دور از مذاکرات از ساعت ۱۵ امروز (جمعه) به وقت تهران در محل اقامت سفیر عمان در ایتالیا آغاز شد و هیأت‌های ایرانی و آمریکایی به ریاست «سید عباس عراقچی» و «استیو ویتکاف» در آن حضور داشتند. در حاشیه این مذاکرات، هر دو هیأت به صورت جداگانه با «بدر البوسعیدی»، وزیر خارجه عمان دیدار و رایزنی کردند.
وزیر خارجه عمان مانند چهار دور پیشین، بار دیگر نقش واسطه و میانجی در گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا را ایفا کرد و با پیگیری‌های خود زمینه برگزاری این دور از مذاکرات را فراهم آورد. این دومین‌بار است که این مذاکرات در ایتالیا برگزار می‌شود؛ پیش‌تر دور دوم گفت‌وگوها نیز در شهر رم انجام شده بود.
مذاکراتی پرچالش در سایه اختلافات عمیق و فشارهای جدید آمریکا
دور پنجم مذاکرات در حالی برگزار شد که اختلافات جدی و اظهارات یک‌جانبه آمریکا مبنی بر توقف کامل غنی‌سازی در ایران، فضای مذاکرات را پرچالش کرده و امکان برگزاری این دور را تا حد زیادی تضعیف کرده بود. با این وجود، تلاش‌های وزیر خارجه عمان موجب شد دو طرف بار دیگر پای میز مذاکره حاضر شوند و گفت‌وگوهای غیرمستقیم خود را ادامه دهند.
به گفته «اسماعیل بقایی»، سخنگوی وزارت خارجه ایران، هیأت ایرانی ضمن انتقاد صریح و شفاف از مواضع متناقض مقامات آمریکایی و اعمال تحریم‌های جدید علیه تهران، اعتراض خود را به طرف مقابل منتقل کرد. وی همچنین اعلام کرد که رئیس هیأت آمریکایی به دلیل برنامه پروازی مجبور به ترک محل مذاکرات در رم شد، اما روند مذاکرات در فضایی حرفه‌ای و آرام دنبال شد.
این دور از مذاکرات بار دیگر نشان داد که مسیر رسیدن به توافق نهایی همچنان پرچالش و طولانی است و نقش میانجی‌ها به‌ویژه عمان، در حفظ کانال‌های ارتباطی میان تهران و واشنگتن بسیار کلیدی است.
دیدار طولانی رئیس هیأت آمریکایی با رئیس موساد؛ عاملی برای تأخیر در آغاز مذاکرات
نکته مهمی که باید به آن توجه کرد، گزارش‌های منتشر شده درباره دیدار طولانی «استیو ویتکاف»، رئیس هیأت مذاکره‌کننده آمریکا، با رئیس سازمان موساد اسرائیل است. این دیدار که پیش از آغاز مذاکرات با ایران انجام شده، به‌عنوان یکی از عوامل تأخیر در شروع رسمی دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا مطرح شده است.
این ملاقات نشان‌دهنده هماهنگی و مشورت میان آمریکا و اسرائیل در خصوص روند مذاکرات هسته‌ای است. با توجه به نقش پررنگ لابی صهیونیستی و دولت نتانیاهو در فشار آوردن بر واشنگتن، چنین دیدارهایی می‌تواند بر روند و سیاست‌های آمریکا در مذاکرات تأثیرگذار باشد.
بنابراین، این موضوع می‌تواند به‌عنوان یکی از پیچیدگی‌های فراروی مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا تلقی شود که لابی‌ها و فشارهای خارجی بر مسیر گفت‌وگوها تأثیرگذار هستند و تصمیمات نهایی واشنگتن را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
عراقچی: دور پنجم مذاکرات یکی از حرفه‌ای‌ترین ادوار بوده و راهکارهای جدید بررسی می‌شود
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه و در پایان دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم تهران - واشنگتن در رم، توضیحاتی را در این خصوص ارائه کرد.
عراقچی گفت که این دور از مذاکرات «یکی از حرفه‌ای‌ترین ادوار مذاکراتی» بوده است و افزود: «ما یک بار دیگر مواضع و اصول جمهوری اسلامی ایران را در خصوص مذاکرات بیان کردیم. مواضع ما روشن است و بر روی آن‌ها ایستادگی داریم. اکنون فکر می‌کنیم درک بهتر و روشن‌تری نسبت به این مواضع نزد طرف آمریکایی وجود
دارد.»
وی ادامه داد: «وزیر خارجه عمان در این دوره از مذاکرات تلاش کردند که راهکارهایی را مطرح کنند که موانع موجود برطرف شود و پیشرفت‌های حاصل شود. در همین چارچوب ایده‌هایی مطرح و قرار شد کار کارشناسی بیشتری توسط دو طرف در مورد ایده‌ها صورت بگیرد و به پایتخت‌ها منتقل خواهد شد؛ بدون اینکه هیچ تعهدی فعلا برای هیچ طرفی داشته باشد. بنای ما بررسی این راهکارهای جدید و پیشنهاداتی است که می‌تواند با حفظ اصول و مواضع جمهوری اسلامی ایران احتمالا راهگشا باشد.»
وزیر خارجه ایران گفت: «قرار است که دو طرف دیدگاه خودشان را نسبت به این پیشنهادها و راهکارها ارائه دهند و بعد دور بعدی مذاکرات تنظیم و اجرا شود. امیدوار هستم که در دور بعدی اگر این راهکارها در پایتخت‌ها مورد توجه قرار گیرد، ما بتوانیم یک مقدار وارد جزئیات شویم.»
عراقچی گفت: «مذاکرات پیچیده‌تر از آن است که در دو یا سه جلسه حل‌وفصل شود.»
وزیر خارجه عمان: مذاکرات با پیشرفت‌های هرچند نه قطعی ادامه دارد و «غنی‌سازی صفر درصد» مطرح نشده است
بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان پس از پایان دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا در رم، در شبکه اجتماعی «ایکس» با ابراز امیدواری نسبت به روشن شدن مسائل باقی‌مانده در روزهای آینده، اعلام کرد که این دور مذاکرات با پیشرفت‌هایی هرچند نه قطعی به پایان رسیده
است.
با توجه به تأکید وی بر ادامه روند مذاکرات و تلاش برای رسیدن به توافقی پایدار، می‌توان این تحلیل را داشت که طرف آمریکایی در این دور موضوع «غنی‌سازی صفر درصد» را به‌طور رسمی مطرح نکرده است.
این موضوع که یکی از اصلی‌ترین نقاط اختلاف در مذاکرات محسوب می‌شود، اگر مطرح شده بود، احتمالا روند گفت‌وگوها به کلی متوقف
می‌شد.
از سوی دیگر، دیدارهای جداگانه هیأت‌های ایرانی و آمریکایی به ریاست سید عباس عراقچی و استیو ویتکاف با وزیر خارجه عمان نشان می‌دهد که نقش عمان به‌عنوان میانجی همچنان کلیدی است و تلاش‌ها برای پیشبرد مذاکرات در شرایط پیچیده و حساس ادامه دارد.
