با نزدیک شدن به موعد انتخابات هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی، تحرکات سیاسی درون و بیرون مجلس برای تأثیرگذاری بر آرایش قدرت در پارلمان شدت یافته است. در این میان، فراکسیون انقلاب اسلامی بهعنوان یکی از مهمترین بلوکهای سیاسی مجلس، با اعلام حمایت رسمی از محمدباقر قالیباف برای ادامه ریاست بر مجلس، عملا مسیر انتخابات را به سوی اجماع پیش میبرد؛ اجماعی که با وجود برخی حاشیهها و تخریبها، هنوز پایههای محکمی در میان بدنه مجلس دارد.
ادعای رسایی و پاسخ فراکسیون انقلاب
حمید رسایی، نماینده تهران در تذکری علنی از نحوه فعالیت فراکسیون انقلاب اسلامی انتقاد کرد و گفت که فراکسیون در سال گذشته هیچگونه جلسهای برگزار نکرده و اکنون بدون تشکیلات رسمی، برای ریاست مجلس اجماع کرده است. در واکنش، احد آزادیخواه، سخنگوی موقت فراکسیون انقلاب، ضمن رد این ادعا گفت: «آخرین جلسه رسمی فراکسیون به ۹ ماه پیش و رأی اعتماد به وزرای دولت چهاردهم بازمیگردد، اما از آن زمان، فشارهایی از بیرون مجلس مانع فعالسازی مجدد فراکسیون شد. جریانی بیرونی تلاش کرد با سهمخواهی، مسیر فراکسیون را ببندد.»
وی افزود: «دبیرخانه فراکسیون با همه اعضا تماس گرفت و اطلاعرسانی درباره جلسه انجام شد، اما برگزاری آن در صحن علنی صحت ندارد. در حال حاضر، فراکسیون به صورت قانونی فعالیت دارد و تصمیمگیری درباره ریاست مجلس در دستور کار است.»
فراکسیون انقلاب؛ قلب تپنده تصمیمسازیهای کلان پارلمان
فراکسیون انقلاب اسلامی از ابتدای مجلس یازدهم تاکنون، با جذب اکثریت نمایندگان اصولگرا و نیروهای انقلابی، عملا به مهمترین بلوک سیاسی مجلس تبدیل شده و سهم قابلتوجهی در مدیریت فرآیندهای تقنینی و نظارتی پارلمان داشته است. در مجلس دوازدهم نیز در نخستین جلسه فراکسیون، بیش از ۲۱۲ نماینده فرم عضویت رسمی در این فراکسیون را امضا کردند. این میزان از مشارکت، بار دیگر فراکسیون انقلاب اسلامی را در موقعیت تعیینکنندهای برای تأثیرگذاری بر آرایش هیأت رئیسه، مسیر قانونگذاری و تعامل با دولت قرار داده است.
نقش کلیدی در تعیین ریاست مجلس
یکی از مهمترین جلوههای اهمیت این فراکسیون، تعیین رئیس مجلس است. طبق رویههای متعارف، اعضای فراکسیون در جلسات داخلی درباره نامزدهای ریاست و دیگر اعضای هیأت رئیسه تصمیمگیری میکنند و با توجه به اکثریت عددی، این تصمیمها نقش تعیینکنندهای در خروجی رأیگیری صحن علنی دارد. در همین راستا، موسی غضنفرآبادی، رئیس فعلی فراکسیون انقلاب اسلامی، با اشاره به تشکیل جلسه این فراکسیون در اجلاسیه دوم، تأکید کرده است که محمدباقر قالیباف گزینه نهایی این فراکسیون برای ریاست مجلس است و با توجه به عملکرد مثبت وی در سال نخست، حمایت گستردهای از سوی بدنه فراکسیون از او صورت گرفته است.
افزایش انسجام سیاسی در پارلمان
فراکسیون انقلاب اسلامی همچنین محلی برای ایجاد انسجام میان طیفهای متنوع اصولگرا در مجلس است. این انسجام بهویژه در مقاطع حساس نظیر بررسی صلاحیت وزرا، بودجه سالانه و تصمیمات سیاست خارجی، نمود یافته است. احد آزادیخواه، سخنگوی موقت فراکسیون با اشاره به اهمیت استمرار فعالیتهای این مجموعه، تصریح کرده است که علیرغم فشار برخی جریانها از بیرون مجلس، فراکسیون انقلاب اسلامی به صورت قانونی فعال است و برای نقشآفرینی جدیتر آماده میشود.
تعیینکننده مسیر طرحها و لوایح کلان
با در اختیار داشتن اکثریت آرای نمایندگان، فراکسیون انقلاب اسلامی نقش تعیینکنندهای در تصویب یا رد طرحها و لوایح دارد. از لوایح کلان اقتصادی تا موضوعات مربوط به سیاستهای جمعیتی، فرهنگی و نظارتی، همگی تحت تأثیر رأی و اجماع درونی این فراکسیون قرار میگیرند.
پل ارتباطی مجلس با نهادهای حاکمیتی
همچنین به واسطه ترکیب اعضا و نزدیکی گفتمانی این فراکسیون با نهادهای کلان نظام، فراکسیون انقلاب اسلامی به یکی از مهمترین کانالهای ارتباطی و هماهنگی میان مجلس و دیگر قوا تبدیل شده است؛ جایگاهی که موجب تسهیل در پیگیری مطالبات مردم و اجرای دقیقتر سیاستهای کلان کشور شده است.
با توجه به جایگاه عددی، نفوذ سیاسی و انسجام نسبی درونی، فراکسیون انقلاب اسلامی را باید قلب تپنده تصمیمسازیهای مجلس شورای اسلامی دانست. تأثیر این فراکسیون در انتخاب ریاست مجلس، تدوین اولویتهای تقنینی، کنترل دولت و توازنبخشی میان جناحهای مختلف پارلمانی، نقشی بیبدیل است که در اجلاسیه دوم مجلس نیز با جدیت دنبال خواهد شد.
غضنفرآبادی: قالیباف گزینه قطعی فراکسیون است
موسی غضنفرآبادی، رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی، ضمن تأیید تشکیل جلسه در آستانه اجلاسیه دوم، اعلام کرد که محمدباقر قالیباف گزینه قطعی فراکسیون برای ریاست مجلس است.
او با اشاره به تلاش برخی جریانات بیرونی برای تضعیف موقعیت رئیس مجلس، تأکید کرد: «قالیباف در انتخابات پیشرو با رأی بالا پیروز خواهد شد. عملکرد مؤثر او، تخریبها را بیاثر کرده و حمایت گستردهای از سوی نمایندگان دارد.»
به گفته وی، اسامی مختلفی برای نواب رئیس مطرحاند، ازجمله علی نیکزاد، حمیدرضا حاجیبابایی، عبدالرضا مصری، حسین حاجیدلیگانی و علیرضا منادی. این اسامی در جلسه داخلی فراکسیون به رأی گذاشته خواهد شد.
چرا مجلس همچنان به قالیباف اعتماد دارد؟
مرور کارنامه قالیباف نشان میدهد که تجربه چندلایه و توانمندی اجرایی او، همچنان عامل اصلی تداوم اعتماد نمایندگان به اوست. او سابقه فرماندهی در دوران دفاع مقدس، مدیریت در نیروی انتظامی، شهرداری تهران و اکنون ریاست مجلس را در کارنامه دارد. این سابقه، تصویر یک مدیر بحرانپذیر و توانمند را در ذهن نمایندگان تثبیت کرده است.
در دوران شهرداری تهران، پروژههایی چون توسعه مترو، احداث بزرگراهها و تقویت حملونقل عمومی از مهمترین اقدامات قالیباف بود.
در نیروی انتظامی نیز با راهاندازی سامانه ۱۱۰ و دفاتر خدمات الکترونیکی پلیس، قدمهای مؤثری در بهروزرسانی نهادهای امنیتی برداشت.
همین تجربهها، در مواجهه با بحرانهای اقتصادی و سیاسی در مقام رئیس مجلس نیز به کمک او آمده است.
در اجلاسیه اول مجلس، قالیباف با تشکیل قرارگاههای مشترک نظارت، اولویتبخشی به مسائل اقتصادی و تعامل مؤثر با سایر نهادهای نظام، موفق شد مسیر قانونگذاری را تا حد زیادی هموار کند.
او همچنین با اتخاذ رویکردی واقعگرایانه در تعامل با دولت، از تقابلهای پرهزینه جلوگیری کرد و تلاش کرد نقش مجلس را در تصمیمسازی کلان ارتقا دهد.
از میدان جنگ تا میدان قانونگذاری
قالیباف از نخستین مدیران پس از جنگ است که روحیه جهادی را به مدیریت کلان کشاند. تجربه او در قرارگاه خاتمالانبیا بهویژه در پروژههایی چون سد کرخه و خطآهن مشهد -سرخس، سبب شد الگوی مدیریتی مبتنی بر «اقدام، اعتماد و بهرهوری داخلی» شکل گیرد؛ الگویی که بعدها بهعنوان «مدیریت جهادی» شناخته شد. این تجربه، اکنون در ریاست مجلس نیز بازتاب
یافته است.
اجلاسیه دوم و استمرار مدیریت با قالیباف
درحالیکه کشور با چالشهای متعددی همچون فشار اقتصادی، تحریم و نیاز به اصلاح ساختارهای اجرایی مواجه است، حضور مدیری با سابقه، منسجم و میدانی همچون قالیباف در رأس قوه مقننه، میتواند انسجام میان نهادهای تصمیمگیر را تقویت کند. بر این اساس، به نظر میرسد اجلاسیه دوم نیز با استمرار ریاست قالیباف آغاز خواهد شد؛ نه صرفا به دلیل اجماع فراکسیونی، بلکه به اتکای تجربه، توانایی و عملکردی که در صحنه عمل به اثبات رسیده است.