دوستان قدیمی
سفر رسمی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جدید ایران به مسقط را می‌توان آزمون مهم دیپلماتیک دولت چهاردهم در مسیر بازتعریف جایگاه منطقه‌ای و اعتمادسازی در روابط با همسایگان راهبردی دانست. این سفر که با امضای ۱۸ سند همکاری در حوزه‌های گوناگون و دیدار با سلطان هیثم بن طارق، رهبر عمان همراه بود، بازتابی از عزم تهران برای توسعه روابط فراگیر و بهره‌گیری از ظرفیت‌های میان‌دولتی در بستر دیپلماسی همسایگی است.
دیپلماسی اعتماد؛ قدردانی ایران از نقش بی‌طرفانه عمان
در بخشی از دیدار رسمی رئیس‌جمهور ایران با سلطان عمان، مسعود پزشکیان از نقش فعال و سازنده سلطنت عمان در «روند مذاکرات غیرمستقیم» قدردانی کرد.
اشاره مستقیم به این نقش عمان در این مذاکرات بیانگر ادامه مسیر دیپلماسی غیررسمی از مسیرهای قابل اطمینان است. پزشکیان در این دیدار گفت: «ایران در مورد عمان اعتماد کامل دارد؛ این اعتماد، مسئولیت دو طرف را برای تقویت روابط و پیگیری تفاهمات سنگین‌تر می‌کند.»
این جمله فراتر از یک تعارف دیپلماتیک، پیام آشکاری به شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی دارد؛ ایران برخلاف برخی نگاه‌های سنتی، خواهان گره‌گشایی از بحران‌ها از مسیر گفت‌وگو و با اتکا به بازیگران خردمند منطقه‌ای
است.
سلطان عمان: موفقیت ایران، موفقیت منطقه است
از سوی دیگر، سلطان هیثم نیز در اظهاراتی صریح و با تأکید بر رویکرد سازنده عمان گفت که کشورش با «جدیت» مسیر مذاکرات را پیگیری می‌کند و «موفقیت ایران را موفقیتی برای کل منطقه» می‌داند. این جمله حامل دو پیام است: نخست، پذیرش نقش سیاسی ایران به‌عنوان بازیگری کلیدی در معادلات منطقه‌ای و دوم، تأکید بر ضرورت ثبات ایران برای حفظ تعادل ژئوپلیتیکی خلیج فارس. وی همچنین از توسعه همکاری‌های دوجانبه در حوزه انرژی و حتی نظامی استقبال کرد که نشان‌دهنده عبور روابط تهران - مسقط از چارچوب‌های صرفا تجاری یا نمادین است.
امضای ۱۸ سند همکاری؛ گام به سوی نهادینه‌سازی مشارکت راهبردی
یکی از مهم‌ترین نتایج سفر پزشکیان، امضای ۱۸ سند همکاری بین مقامات عالی‌رتبه دو کشور بود. این اسناد طیف وسیعی از حوزه‌ها را در بر می‌گیرد: از حقوقی و فرهنگی گرفته تا بهداشت، فناوری، آموزش، دفاعی، انرژی و معدن. این اسناد نه‌تنها بیانگر عزم سیاسی دو کشور برای عبور از توافقات کلی و ورود به فاز اجرایی همکاری‌هاست، بلکه بخشی از راهبرد کلان دولت جدید ایران برای «نهادینه‌سازی» همکاری‌های منطقه‌ای در چارچوب برنامه‌ریزی‌شده و قابل پیگیری است.
همکاری‌های پزشکی، انرژی و رسانه‌ای؛ عرصه‌های نوظهور همکاری
پزشکیان در دیدار خود تصریح کرد که حوزه بهداشت و درمان از جمله بخش‌هایی است که می‌تواند به پیوندهای جدی‌تر دو کشور منجر شود. تجربه ایران در زمینه تولید واکسن، داروسازی و آموزش پزشکی، می‌تواند با نیازهای عمان در این زمینه ترکیب و به الگویی برای همکاری‌های فناورانه و انسانی بدل شود. از سوی دیگر، همکاری در حوزه انرژی، با توجه به تجربه مشترک دو کشور در بهره‌برداری از منابع نفت و گاز، مورد تأکید هر دو طرف قرار گرفت. ایران با نگاه بلندمدت به گذر از خام‌فروشی و توسعه انرژی‌های نو، می‌تواند با عمان به‌عنوان شریکی فنی، پروژه‌های مشترکی در سطح منطقه‌ای تعریف کند. در حوزه رسانه‌ای نیز، گشایش همکاری می‌تواند در قالب تولیدات مشترک، پوشش خبری متقابل و توسعه روایت‌های همسو در افکار عمومی منطقه دنبال شود.
رونمایی از تمبر یادبود؛ نمادی از پیوند فرهنگی
در حاشیه این سفر، از «تمبر یادبود مشترک» میان ایران و عمان رونمایی شد؛ نمادی کوچک اما پراهمیت از ریشه‌دار بودن روابط فرهنگی میان دو ملت. چنین اقدامات نمادینی، اغلب حامل پیام‌های نرم دیپلماسی عمومی هستند که اعتمادسازی بین ملت‌ها را تقویت می‌کنند.
دیپلماسی واقع‌گرا با طعم آینده‌نگری
سفر پزشکیان به عمان را می‌توان یکی از پایه‌گذاران سیاست خارجی دولت جدید دانست. این سفر نشان داد که تهران تمایل دارد از مسیر همکاری‌های اصیل منطقه‌ای، مسیرهای دیپلماتیک مؤثر و قراردادهای عملیاتی شده به جای شعارهای پرطمطراق، رابطه خود را با همسایگان به سطح جدیدی ارتقا دهد. در جهانی پرچالش و منطقه‌ای پرتنش، چنین رویکردی نه‌تنها ثبات‌ساز است، بلکه به ایران کمک می‌کند تا از مسیر تعامل با کشورهای هم‌جوار، هم منافع اقتصادی خود را تأمین کند و هم در تراز ژئوپلیتیکی به‌عنوان بازیگری مؤثر بازتعریف شود. عمان در این مسیر، نه‌تنها یک شریک سیاسی، بلکه یک پل استراتژیک در مسیر تحقق این هدف است.
