اتحاد ملی
احمد شریف، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «صبح نو» در تحلیل مدیریت و سیاست جنگ دوازده روزه اظهارکرد: «واقعیت این است که وقتی این جنگ آغاز شد، در ابتدا ما غافلگیر شدیم. دلیل مشخص این غافلگیری نیز روشن بود: ترور تعداد زیادی از فرماندهان ارشد سپاه و دانشمندان هسته‌ای کشورمان که در کنار آن، شماری از شهروندان ما نیز به شهادت رسیدند. این ترورها، به همراه اختلالاتی که در سامانه پدافند هوایی ما ایجاد شد، باعث شد که در آغاز دچار شوک و غافلگیری شویم.»
اعتماد بیش از حد به مذاکرات؛ یک خطای راهبردی؟
وی افزود: «ما از پیش می‌دانستیم که با دشمنی بسیار بی‌رحم مواجه هستیم؛ دشمنی که ده‌ها هزار غیرنظامی را در غزه به خاک و خون کشیده و اگر توان داشته باشد، همان رفتار را با ملت ما نیز تکرار خواهد کرد. بنابراین، از قبل خود را برای مقابله با چنین دشمنی آماده کرده بودیم، اما بخشی از این غافلگیری ناشی از دل‌بستن بیش از حد به روند مذاکرات بود. شاید ما گمان نمی‌کردیم که در میانه مذاکرات میان ایران و آمریکا، چنین حمله‌ای رخ دهد؛ اما ظاهرا هماهنگی‌هایی پشت‌پرده بین اسرائیل و آمریکا وجود داشته که در نهایت موجب این حمله غافلگیرکننده شد.»
پاسخ قاطع و بازسازی سریع نیروها
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: «خوشبختانه پس از مدت کوتاهی، توان رزمی خود را بازیابی کردیم و موفق شدیم پاسخ درخور و شایسته‌ای به دشمن بدهیم. این پاسخ‌ها در روزهای بعد نیز تداوم یافت. این تنها بخشی از ماجرای جنگ ۱۲ روزه بود. بخش مهم دیگر، اتحاد ملی بود. دشمن تصور می‌کرد که با ترور فرماندهان و دانشمندان هسته‌ای و ایجاد رعب و وحشت، می‌تواند شکاف‌های اجتماعی را عمیق‌تر کرده و کلیت حاکمیت را به چالش بکشد، اما آنچه دیدیم، برعکس بود.»
شریف خاطرنشان کرد: «ایرانیانی که حتی ممکن بود نسبت به برخی سیاست‌ها انتقاد داشته باشند یا پیش‌تر برخوردهایی با آن‌ها شده باشد، حتی آن‌هایی که خارج از کشور زندگی می‌کردند، همه حول محور «ایران» جمع شدند. همه با شعار واحد «دفاع از وطن» در یک جبهه قرار گرفتند. این اتحاد ملی برای دشمن کاملا غافلگیرکننده بود. ما در حمله غافلگیر شدیم؛ اما دشمن در برابر اتحاد و همبستگی ایرانی‌ها، چه در داخل و چه در خارج کشور غافلگیر شد.» وی اظهارکرد: «تداوم حملات ایران و قدرت بازدارندگی موشک‌های ما، باعث شد که حتی آمریکا نیز به‌طور مستقیم درگیر شود. در نهایت، آنچه اکنون شاهد آن هستیم، وضعیت «توقف آتش» است؛ نه یک آتش‌بس کامل، زیرا آتش‌بس نیاز به مذاکره و توافق دارد. بنابراین، این فقط یک توقف موقت است که ممکن است هر لحظه با احیای توان دشمن، به مرحله جدیدی از درگیری منجر شود. ازاین‌رو باید بسیار هوشیار باشیم.»
اتحاد ملی؛ برگ برنده غیرمنتظره
فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد: «در همین رابطه، اتفاقی که در شب اول جنگ افتاد، یعنی شهادت تعداد زیادی از فرماندهان، اگرچه یک ضربه سنگین بود، اما بلافاصله با فرمان فرمانده معظم کل قوا، جایگزینی این فرماندهان انجام و انسجام نیروهای نظامی حفظ شد. دشمن تصور می‌کرد با حذف فرماندهان سپاه، به‌ویژه فرماندهان نیروی هوافضا که مسئولیت هدایت عملیات موشکی را داشتند، می‌تواند در روند دفاعی کشور اختلال ایجاد کند؛ اما با انتخاب سریع و هوشمندانه فرماندهان جدید، آن خلأ پر شد و اجازه ضربه جدی
داده نشد.»
نقش رهبری و مدیریت جایگزینی فرماندهان
شریف با تأکید بر اینکه نقش رهبری در این روند بسیار برجسته بود، خاطرنشان کرد: «اینکه افرادی تربیت شده بودند تا بلافاصله بتوانند جایگزین فرماندهان قبلی شوند، یکی از نشانه‌های اقتدار ساختاری نظام دفاعی ماست. البته باید بپذیریم که در این جنگ، صدماتی نیز دیدیم. از دست دادن فرماندهان ارشد و دانشمندان هسته‌ای، ضربه‌ای سنگین بود. همچنین در حوزه هسته‌ای نیز آسیب‌هایی وارد شد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، اما آنچه اهمیت دارد، درس بزرگی است که از این ماجرا گرفتیم.»
وی اضافه کرد: «من در محافل مختلف این موضوع را عرض کرده‌ام: ما باید بدانیم که در شرایط سخت، این خود ایرانی‌ها هستند که می‌توانند تکیه‌گاه یکدیگر باشند. هیچ نیروی خارجی قرار نیست ناجی ما باشد. این جنگ به ما نشان داد که تنها خود ما هستیم که می‌توانیم حامی نیروهای مسلح‌مان و کشورمان باشیم.»
تکیه بر مردم، نه نیروهای خارجی
فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: «درس بزرگ این ماجرا، این است که سرمایه اجتماعی که در نتیجه این اتحاد ملی ایجاد شده، باید با تمام توان حفظ و حراست شود.»
شریف در پاسخ به این پرسش که این اتحاد چگونه می‌تواند در جامعه ما حفظ شود؟ ادامه داد: «پاسخ به این سوال چند بُعد دارد.
اعتمادسازی واقعی بین مردم و حاکمیت باید چنین تبیین شود که مردم احساس کنند صدایشان شنیده می‌شود و جایگاهی در تصمیم‌سازی دارند.»
وی اضافه کرد: «در مدیریت منصفانه اعتراضات و انتقادات، مخالفان باید اجازه داشته باشند در چارچوب قانون، نظرات خود را ابراز کنند و همچنین تقویت رسانه ملی و ارتباط‌گیری صادقانه با مردم باید صورت پذیرد آن هم نه با تبلیغات یک‌سویه، بلکه با گفت‌وگو و شنیدن واقعیت. اتحاد زمانی پایدار می‌ماند که اقشار مختلف احساس تبعیض نکنند.»
سرمایه اجتماعی حاصل از اتحاد؛ امانتی ملی
فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: «اگر این اصول در نظر گرفته شود، اتحاد ملی می‌تواند نه‌تنها حفظ شود، بلکه به سرمایه‌ای ماندگار برای آینده ایران تبدیل شود. ما به هیچ‌وجه نباید تصور کنیم که یک چک سفید در اختیار داریم و این همبستگی ملی به صورت خودکار و دائمی پابرجا خواهد ماند. دشمن، بدون تردید، بیکار ننشسته و هم‌زمان با عملیات نظامی، یک جنگ روانی و رسانه‌ای گسترده و دقیق را کلید زده است.»
شریف اظهارکرد: «واقعیت این است که دشمن در حوزه رسانه، امکانات بسیار گسترده‌تری نسبت به ما در اختیار دارد؛ به‌ویژه در سطح رسانه‌های بین‌المللی و شبکه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور. بنابراین ما باید با هوشمندی، از این سرمایه ملی که در نتیجه جنگ اخیر شکل گرفته، حراست کنیم.» وی گفت: «در این میان، نقش رسانه ملی (صداوسیما) بسیار کلیدی است. با وجود برخی بهبودها در روزهای اخیر، هنوز تغییرات ملموس و عمیقی در ساختار و رویکرد رسانه‌ای مشاهده نمی‌شود. رسانه ملی باید صدای همه ملت ایران باشد، نه تریبون گروهی خاص. انحصار رسانه‌ای، دشمن انسجام ملی است.»
نقش کلیدی رسانه ملی
فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه ما باید پشتیبانی ملی را رصد کنیم، نه فقط در سطح شعار، تأکید کرد: «باید با سیاست‌های جدید، امید را به جامعه تزریق کنیم و این همبستگی ملی را به یک ساختار پایدار تبدیل کنیم؛ نه یک واکنش مقطعی به بحران.»
شریف گفت: «اگر امروز تصمیم نگیریم، ممکن است فردا خیلی دیر باشد. باید از این گردنه تاریخی با درایت عبور کنیم، وقتی آرامش برقرار شد، به توسعه، پیشرفت و شکوفایی همه‌جانبه کشور بیندیشیم. ملت ایران شایسته امنیت، آرامش و رشد پایدار است و این تنها در سایه همبستگی واقعی، اعتمادسازی و مشارکت فعال مردم حاصل می‌شود.
