صادرات نفت ایران رکورد شکست. دادههای شرکت ردیابی نفتکشها (ورتکسا) نشان میدهد که ایران در ماه ژوئن موفق شده روزانه حدود ۱.۸ میلیون بشکه نفت صادر کند؛ عددی که یک رکورد کمسابقه در شرایط تحریمی و بیثباتی منطقهای بهشمار میرود.
بر همین اساس، دویچهوله آلمان به نقل از دادههای شرکت ردیابی نفتکشها (ورتکسا)، از صادرات ۱.۸ میلیون بشکه نفت توسط ایران خبر داد؛ این در شرایطی است که وزیر خزانهداری آمریکا ۵ ماه پیش اعلام کرده بود که «متعهد هستیم صادرات نفت ایران را به ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهیم.»ایران با فروش کامل ذخایر نفتی شناور خود که پیشتر به ۶۰ میلیون بشکه میرسید، ظرفیت صادراتی را افزایش داده است . رکورد ۱.۸ میلیون بشکهای نهتنها تضاد آشکار بین ادعای مقامات آمریکایی و واقعیت میدانی را نشان میدهد، بلکه گواه بیاثری بیش از ۶۰۰ تحریم نفتی علیه ایران است .
پیش از این نیز دونالد ترامپ، رییسجمهور سابق آمریکا بارها اعلام کرده بود، هدف نهایی کاخ سفید، رساندن صادرات نفت ایران به صفر است. این موضع با واکنش قاطع و صریح مقامات کشورمان بهویژه وزیر نفت روبهرو شد. بدین ترتیب سیاست ترامپ برای کاهش صادرات نفت ایران با شکست مواجه شده است.
دعای تحریمی ناکام آمریکا این در حالی است که اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، پنج ماه پیش (فوریه ۲۰۲۵) در مصاحبه با شبکه فاکس بیزنس تأکید کرد: «هدف دولت ترامپ کاهش صادرات نفت ایران به ۱۰۰ هزار بشکه در روز (معادل ۱۰ درصد سطح کنونی) است تا اقتصاد ایران را در بحران شدید قرار دهیم». علل افزایش صادرات علیرغم تحریمها بیش از ۴۰ پالایشگاه کوچک که خارج از سیستم مالی دلاری فعالیت میکنند و معاملات را با یوآن انجام میدهند، بهدنبال پرکردن ذخایر استراتژیک خود، خرید نفت ایران را افزایش دادهاند.استفاده از نفتکشهای غیرقابل ردیابی، تغییر مسیرهای تجاری و انتقال کشتی به کشتی (Ship-to-Ship) نیز از دیگر دلایل رکوردشکنی صادرات نفت ایران است.
ایران با فروش کامل ذخایر نفتی شناور خود که پیشتر به ۶۰ میلیون بشکه میرسید، ظرفیت صادراتی را افزایش داده است . رکورد ۱.۸ میلیون بشکهای نهتنها تضاد آشکار بین ادعای مقامات آمریکایی و واقعیت میدانی را نشان میدهد، بلکه گواه بیاثری بیش از ۶۰۰ تحریم نفتی علیه ایران است . این موفقیت، حاصل شبکهسازی مالی غیرسنتی ایران و همکاری راهبردی با شرکای آسیایی بهویژه چین ارزیابی میشود.افزایش صادرات نفت ایران در شرایطی رخ داده که وزارت خزانهداری آمریکا در پنج ماه گذشته بارها تهدید به «تحریم خریداران نفت ایران» کرده بود. تحلیلگران علناً اعلام کردهاند: «رژیم تحریمها فروریخته است».
چرا صادرات نفت ایران کم نشد؟
در همین رابطه مجید شاکری، اقتصاددان در گفتوگویی میگوید: «به محض اینکه ترامپ در آمریکا رای آورد، بسیاری در ایران گفتند که ترامپ یک فشار حداکثری جدید را ایجاد خواهد کرد و میزان صادرات نفت ایران، شبیه تجربهای که در سال ۹۷ داشتیم، کاهش شدیدی خواهد داشت. اما در آن زمان توضیح ما این بود که آن چیزی که منجر به رشد صادرات نفت ایران در دوره بعد از آذر ۱۴۰۱ شده، چیزی بسیار فراتر از چشم پوشیدن، یا چشم نپوشیدن، یا شیوه فروش نفت ایران و یا هر چیز دیگری شبیه به آن است.»
این اقتصاددان در این رابطه توضیح میدهد: «یکی از مهمترین ابزارهای چینیها برای کنترل میزان وابستگی به نفت روسیه، افزایش واردات نفت از ایران است. از آذر ۱۴۰۱ چینیها از این ابزار استفاده کرده و میزان خرید نفت از ایران را افزایش دادند.» شاکری ادامه میدهد: «این دینامیک و سهگانه مابین چین، روسیه و آمریکا همچنان برقرار است و بسیار قویتر و مهمتر از این است که آمریکاییها چه تحریمی را اعمال میکنند و یا چه تحریمی را اعمال نمیکنند. یک موضع امنیت ملی برای طرف چینی هست و در چارچوب روابط دوجانبه مابین ایران و چین هم سقف، افزایش و کاهش پیدا میکند.»