مالکی در گفت‌وگو با «صبح نو» مطرح کرد؛ چالش ضمانت اجرایی در توافق با آژانس
فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با «صبح نو» در خصوص نشست اضطراری کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با وزیر امور خارجه و مباحث پیگیری شده توسط مجلس، اظهارکرد: «در مورد مذاکرات ایران با آژانس که دکتر عراقچی به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در آن شرکت کردند، در ابتدا موافقان و مخالفان زیادی وجود داشت. عده‌ای از صاحب‌نظران و مردم معتقد بودند که این مذاکرات چندان قابل اعتماد نیست، زیرا در گذشته نیز طرف مقابل بدعهدی‌های بسیاری داشته است.»
دو نگاه متفاوت به مذاکرات
وی با بیان اینکه حتی برخی معتقد بودند که مذاکرات قبلی با آمریکایی‌ها منجر به حمله رژیم صهیونیستی شد، ادامه داد: «این‌گونه مسائل باعث شده بود که امیدی به ثمربخش بودن این مذاکرات نباشد و آن را وقت‌گیر برای جمهوری اسلامی ایران بدانند.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: «در مقابل، تعداد زیادی از نخبگان کشور و مردم بر این باور بودند که به‌هرحال، مذاکرات باید انجام شود تا مشکلات حل شده و تهدیداتی مانند «مکانیسم ماشه» و تحریم‌ها برطرف شود. این موارد از جمله دغدغه‌های جدی بودند که پیش از آغاز مذاکرات در جامعه مطرح بودند.»
مالکی عنوان کرد: «در طول مذاکرات - چه در سطح کارشناسی و چه در سطح وزرا - فضای جامعه ملتهب بود و نگرانی‌هایی نسبت به نتیجه مذاکرات وجود داشت. در نهایت، پس از پایان مذاکرات و تدوین توافق‌نامه، تصمیم بر آن شد تا برای جلوگیری از گمانه‌زنی‌ها، جلسه‌ای با حضور دکتر عراقچی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برگزار شود.»
تأیید شورای‌عالی امنیت ملی
وی خاطرنشان کرد: «این جلسه حدود سه ساعت به طول انجامید و نمایندگان مجلس، چه اعضای کمیسیون و چه خارج از آن، پرسش‌های زیادی را مطرح کردند. برخی پرسش‌ها نیاز به توضیحات بیشتری داشت، اما در مجموع، نکات مهمی در این جلسه روشن شد.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یادآور شد: «از جمله این نکات، موضوع مطرح شدن توافق‌نامه در شورای‌عالی امنیت ملی بود. یکی از دغدغه‌های اصلی نمایندگان این بود که آیا این توافق‌نامه با نظر و تأیید شورای‌عالی امنیت ملی انجام شده یا خیر. در جلسه شب گذشته مشخص شد که شورای‌عالی امنیت ملی با این مذاکرات موافق بوده و توافق‌نامه نیز در این شورا تأیید شده است.»
ابهام در توافق
مالکی تأکید کرد: «بااین‌حال، هنوز ابهاماتی وجود دارد؛ برای مثال، حتی عراقچی نیز تأیید کرد هیچ تضمینی وجود ندارد که مکانیسم ماشه فعال نشود. خود ما نیز واقف بودیم که طرف مقابل تضمینی در این زمینه ارائه نخواهد کرد. بنابراین، این توافق‌نامه با وجود امضا، دارای اشکال‌ها و ایرادهای خاص خود است.»
وی افزود: «ممکن است همه خواسته‌های ما محقق نشده باشد، اما به‌هرحال، یک گام مهم محسوب می‌شود و تیم مذاکره‌کننده کشور تلاش خود را انجام داده است.» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهارکرد: «وزارت خارجه وظیفه ذاتی‌اش را که همان پیگیری مذاکرات است، انجام داده و اکنون باید دید که طرف مقابل چه خواهد کرد. آنچه مسلم است، این است که اگر طرف مقابل بخواهد مانند گذشته تهدیداتی را مطرح کند یا دست به اقداماتی بزند، این توافق‌نامه دیگر اعتبار نخواهد داشت و ما نیز در گام نخست، از آن خارج خواهیم شد.»
مالکی بیان کرد: «چنین توافقی فقط زمانی معتبر است که طرف مقابل نیز پایبند به تعهدات خود باشد - که در این زمینه همچنان تردید وجود دارد.»
مهم‌ترین دغدغه مجلس در نشست اضطراری
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین دغدغه‌ای که در نشست اضطراری دیروز مجلس پیگیری شد، نبود ضمانت اجرایی برای توافق بود، ادامه داد: «نمایندگان نگران بودند که آیا این توافق تأثیری بر جلوگیری از اجرای مکانیسم ماشه خواهد داشت، به‌ویژه با توجه به رفتار اروپایی‌ها که هر روز در این زمینه موضع‌گیری می‌کنند.» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اضافه کرد: «یکی دیگر از دغدغه‌های اصلی، موضوع تحریم‌ها بود. برخی معتقد بودند که توافق‌نامه باید به صورت مشخص در زمینه رفع تحریم‌ها مؤثر باشد، اما تاکنون نشانه‌ای از این موضوع دیده نشده است.»
مالکی گفت: «همچنین بحث بازرسی‌های آژانس مطرح شد. برخی از نمایندگان این نگرانی را داشتند که هر زمان آژانس بخواهد، می‌تواند از مراکز هسته‌ای ایران بازدید کند، اما توضیح داده شد که این‌گونه نیست.»
سازوکار بازرسی‌ها
وی افزود: «این موضوع یک مکانیزم مشخص تعریف شده است: اگر آژانس بخواهد بازدیدی انجام دهد، باید درخواست دهد؛ این درخواست ابتدا در شورای‌عالی امنیت ملی بررسی می‌شود و در صورت صلاحدید، مجوز صادر خواهد شد. بنابراین، این‌طور نیست که آژانس بتواند بدون هماهنگی به هر نقطه‌ای وارد شود.» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: «چه مناطقی که در اثر حملات اسرائیل آسیب دیده‌اند و چه آن‌هایی که به هیچ‌وجه آسیبی ندیده‌اند، هر دو گروه مدعی‌اند باید فعالیت‌هایشان را از سر بگیرند. بااین‌حال، موانع زیادی بر سر راهشان قرار دارد و به سادگی نمی‌توانند یا نمی‌خواهند دوباره در آن مناطق حضور پیدا کنند.»
