بسته کنترل ارز کارگشاست؟
با افزایش نرخ ارز، بانک مرکزی تصمیمات عملیاتی این بانک را برای مدیریت بازار ارز و ثباتبخشی به آن اعلام کرد. این تصمیمات با هماهنگی دستگاههای مختلف و در جلسه مهم شنبهشب بانک مرکزی با حضور ارکان مختلف اتخاذ شد و از امروز جهت مدیریت بازار ارز و ایجاد ثباتبخشی در این بازار در دستور کار اجرا قرار میگیرد. این تصمیمات شامل موارد ذیل است:
1- بازنگری و بازآرایی نظام بودجهبندی و تخصیص و تأمین ارز با اولویت تخصیص و تأمین ارز برای بنگاههای اقتصادی ارزآور.
2- تلاش برای کاهش فاصله زمانی بین تخصیص و تأمین ارز در مرکز مبادله ایران بهویژه تأمین بهروز ارز برای تخصیصهای معتبر در تالار دوم این مرکز با اولویت تخصیص ارز برای متقاضیان خرد زیر 50 هزار دلار.
3- گسترش پیشفروش ارز برای کلیه شرکتهایی که به موقع رفع تعهد ارزی انجام دادهاند.
4- تقویت تأمین مالی ارزی پروژههای از طریق انتشار انواع صکوک ارزی بهویژه اوراق مرابحه ارزی، صندوق پروژه ارزی، صندوق درآمد ارزی و پیشفروش ارز در تالار دوم برای سرمایهگذاران.
5- تنظیم اقدامات نظارتی انضباطی بانک مرکزی برای مواجهه با گردشهای مالی کلان با قصد سوداگری و اخلال در بازارهای ارز و طلا.
6- همزمان با تأمین مؤثر ارز در تالار اول، تقویت عمق بازار و تسریع تأمین ارز در بازار توافقی تالار دوم مرکز مبادله ایران در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفت.
واقعیت این است که گرانیهای اخیر محصول «اتفاق خاص» نیست؛ نتیجه رهاشدگی بازار و ناکارآمدی بخشی از مدیریت اقتصادی است. پذیرش این واقعیت و اقدام برای اصلاح، تنها راهی است که میتواند اقتصاد را از این مسیر فرسایشی خارج کند.
بازار ارز اکنون در وضعیتی قرار دارد که با هر تأخیر، هزینه مهار آن بیشتر میشود. تجربههای گذشته نشان داده وقتی انتظارات تورمی فعال شود و بازار احساس کند هیچ سیاست مشخصی برای مهار قیمت وجود ندارد، بازگرداندن نرخها به تعادل به مراتب دشوارتر خواهد بود.
فشار نوسانات ارزی و افزایش قیمتها به یکی از مهمترین دغدغههای افکار عمومی تبدیل شده است. در همین فضا، بانک مرکزی از بسته جدید تصمیمات ارزی برای مقابله با نوسان و ایجاد ثبات در بازار ارز رونمایی کرده است. سخنگوی بانک مرکزی اعلام کرده این تصمیمات در جلسهای با حضور ارکان مختلف و با هماهنگی دستگاهها اتخاذ شده و از یکشنبه(23 آذر) وارد فاز اجرا شده است.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، این بسته شامل بازنگری در نظام تخصیص و تأمین ارز با اولویت بنگاههای ارزآور، کاهش فاصله زمانی بین تخصیص و تأمین ارز بهویژه برای متقاضیان خرد، گسترش پیشفروش ارز برای شرکتهای خوشحساب، تقویت تأمین مالی ارزی پروژهها از طریق ابزارهایی مانند صکوک ارزی، تشدید نظارت بر گردشهای مالی کلان با هدف مقابله با سوداگری و تعمیق بازار توافقی ارز در مرکز مبادله ایران است. مجموعه این اقدامات نشان میدهد تیم اقتصادی، بهویژه در بانک مرکزی، به دنبال مدیریت کوتاهمدت نوسانات و ارسال سیگنال کنترلی به بازار است.
بااینحال، تجربه ماههای گذشته نشان داده که صرف تصمیمات فنی و بستههای کنترلی، اگر با اصلاحات جدیتر در سطح سیاستگذاری و مدیریت اجرایی همراه نباشد، اثرگذاری محدودی خواهد داشت. بازار بیش از هر چیز به هماهنگی، انسجام و اراده اصلاحی در سطح کلان دولت واکنش نشان میدهد. در چنین شرایطی، به نظر میرسد در کنار «تیم تصمیمات» و بستههای ارزی، نیاز به یک بازنگری جدیتر در ترکیب و کارآمدی کابینه نیز وجود دارد؛ اصلاحی که اگر به موقع و از سوی خود دولت انجام شود، هم میتواند اعتماد عمومی را ترمیم کند و هم هزینههای سیاسی سنگین استیضاح را از دوش دولت و مجلس بردارد.















