تهدید جان با فرسودگی و قیمت گزاف لاستیک
بیش از 70درصد حمل‌ونقل کشور به‌صورت جاده‌ای انجام می‌شود. حیات بسیاری از صنایع و بسیاری مشاغل به اتوبوس‌های و کامیون‌هایی بستگی دارد که کالا‌ها را از نقطه‌ای به نقطه دیگر کشور جابه‌جا می‌کنند؛ خودروهای سنگینی که عمده آن‌ها فرسوده است. طرح نوسازی خودروهای سنگین فرسوده با دلال‌بازی‌ها با شکست مواجه شد. افرادی که از جمع‌آوری کامیون‌های فرسوده تا تحویل کامیون‌ها و اتوبوس برای اسقاط سوءاستفاده کردند و کامیون را با قیمت پنج تا 6میلیارد تومان در نمایشگاه عرضه کردند. درحالی‌که قیمت تمام‌شده کامیون‌ها سه‌میلیارد تومان بیشتر نیست.
لاستیک کامیون گران شد
۲۶مهرماه انجمن تولیدکنندگان تایر از افزایش ۳۰ تا ۴۰درصدی نرخ لاستیکهای سنگین تولید داخل طی
دو مرحله خبر داد؛ مرحله اول از ۲۶مهرماه و مرحله دوم از اول دی‌ماه سال جاری اعلام شد. براساس اعلام این انجمن، قیمت‌گذاری لاستیک تولیدی از حیطه اختیارات ستاد تنظیم بازار خارج شده و در اختیار تشکل صنفی مربوطه (انجمن تولیدکنندگان تایر) قرار گرفته است. این اعلام با انتقاد برخی دست‌اندرکاران وزارت صمت، نمایندگان مجلس و رسانه‌ها مواجه شد که پس از آن سازمان حمایت از منتفی شدن این تصمیم انجمن تایر خبر داد. این در حالی بود که آخرین افزایش قیمت در ۲۱تیرماه سال جاری رخ داده بود که در آن قیمت لاستیک تولید داخل با افزایش ۱۰درصدی همراه شده بود. بااین‌حال صرف اعلام افزایش قیمت لاستیک، اثر خود را در بازار گذاشت و درحال‌حاضر افزایش نرخ لاستیک سنگین در بازار آزاد مشهود است؛ اتفاقی که سبب شده تا به گفته برخی فعالان صنعت حمل‌ونقل، رانندگان کامیون به خرید لاستیکهای نوی تاریخ‌مصرف گذشته روی بیاورند.
«احمد کریمی»، دبیر کانون سراسری کامیونداران درباره خرید لاستیک تاریخ‌مصرف گذشته ازسوی کامیونداران گفت: به‌دلیل افزایش نرخ لاستیک در روزهای اخیر، کامیونداران مجبور به خرید لاستیکهای تاریخ‌مصرف گذشته شده‌اند. لاستیک‌هایی که وارد گمرک شده ولی به‌دلیل مشکلات تامین ارز، تاریخ‌مصرف آن‌ها به اتمام رسیده است به مبدأ وارداتی که معمولً اربیل عراق است برگشت داده شده و مجددا از طرق غیررسمی وارد کشور می‌شود. بعد از اعلام انجمن تایر مبنی بر افزایش ۴۰درصدی قیمت لاستیک و ممانعت آن ازسوی سازمان حمایت، این اعلام افزایش تاثیر خود را در بازار گذاشت و قیمت لاستیک افزایش یافته است. دبیر کانون سراسری کامیونداران گفت: حتی برخی تولیدکنندگان داخلی لاستیک محصول خود را در سامانه کالا قرار داده و بلافاصله به فروشنده‌ها می‌گویند که از سامانه خرید کنند و با قیمت بالاتر در بازار به فروش برسانند. زمانی که فروش لاستیک به‌صورت حواله‌ای و در سامانه سازمان راهداری با نرخ ارز ترجیحی عرضه می‌شد، بازار به تعادل رسیده است اما بعد از آنکه ارز لاستیک از ۴۲۰۰تومانی به نیمایی تغییر کرد و فعالیت سامانه فروش لاستیک سازمان راهداری متوقف شد، قیمت لاستیک افزایش ناگهانی پیدا کرد.
لاستیک چینی جفتی 16میلیون تومان
کریمی بیان کرد: درحال‌حاضر لاستیک با برندهای چینی، کره‌ای، ژاپنی، اروپایی و تایلندی در بازار وجود دارد که دامنه قیمت متنوعی دارند اما پرمصرف‌ترین آن‌ها لاستیکهای چینی هستند که جفتی ۱۶میلیون تومان به فروش می‌رسند درحالی‌که قیمت لاستیک تاریخ‌مصرف گذشته همین تایرهای چینی با حدود دومیلیون ارزان‌تر عرضه می‌شود. به گفته این فعال صنعت حمل‌ونقل، لاستیکهای تولید داخل بعد از اعلام افزایش ۴۰درصدی به ۱۱میلیون در بازار برای هر جفت رسیده است. این اعلام افزایش قیمت، کار خود را کرد و لاستیک تولید داخل گران شد. کریمی ادامه داد: اعلام شد که ارز ترجیحی لاستیک ایجاد رانت می‌کند، درحالی‌که لاستیک تنها کالایی بود که به‌طور دقیق به مصرف‌کننده واقعی می‌رسید و ایجاد رانتی نکرده بود. قیمت لاستیک در روزهای اخیر نسبت‌به فروردین‌ماه امسال با افزایش صددرصدی یا حتی بیشتر مواجه شده است. همچنین برای قطعه، لوازم‌یدکی و روغن‌موتور نیز این اتفاق رخ داده که هزینه خودرو سنگین را به‌شدت افزایش داده است.
یارانه برای خرید لاستیک کامیون
دبیر کانون سراسری کامیونداران پیشنهاد داد: برای جلوگیری از ایجاد رانت بهتر است افزایش قیمت‌ها نسبت‌به مابه‌التفاوت لاستیک با ارز ترجیحی آن محاسبه و به‌صورت یارانه نقدی در اختیار رانندگان اقشار پایین‌تر قرار داده شود. متأسفانه کشور به پارکینگ ناوگان فرسوده تبدیل شده و بخشی از مالکان ناوگان فرسوده باید قسمت مهمی از کرایه حمل هر بار جابه‌جایی کالا را هزینه تعمیرات کنند. ناوگان چینی نیز به همین وضعیت دچار شده و ناوگان نوساز اگرچه کمتر با مشکل تعمیرات مواجه‌اند اما مساله اصلی آن گرانی قطعات یدکی ناوگان نوساز است. کریمی درباره خرید لاستیک دست‌دوم گفت: خریدوفروش لاستیک دست‌دوم مرسوم بوده است به‌خصوص ازسوی ناوگان نفتکش که باید مرتبا برای حفظ ایمنی خودرو و محموله آن، لاستیک را تعویض کند؛ لاستیکهای قدیمی این ناوگان معمولا ازسوی ناوگان تجاری خریداری می‌شود.
نگرانی مهم دراین‌باره حوادث احتمالی است که روی دادن آن‌ها در جاده‌ها می‌تواند خسارت‌های میلیاردی به کامیونداران و حتی خودروهای دیگری که در جاده‌ها تردد می‌کنند، وارد آورد. از همین رو نهادهای مسوول باید به فکر راه‌حلی باشند تا مانع از وقوع خسارت‌های مالی و جانی شوند.
پرمصرف‌ترین لاستیکهای کامیون‌ها چینی هستند که جفتی ۱۶میلیون تومان به فروش می‌رسند درحالی‌که قیمت لاستیک تاریخ‌مصرف گذشته همین تایرهای چینی با حدود دومیلیون ارزان‌تر عرضه می‌شود
