اگرچه نکات رئیسی با مواضع ضدونقیض طرف غربی، ارزیابی نهایی از زمان دقیق توافق را با مشکل مواجه میکند اما پاسخ زمانبر آمریکاییها به متن مورا از یکسو و بررسی آن در تهران ازسویدیگر باعث شده است تا رسانهها و تحلیلگران در انتظار نظر ایران درباره پاسخ کاخسفید باشند. نظری که بنابر اطلاعرسانیهای انجامشده قرار است تا فردا نهایی شود.
با مواضع رییسجمهور باز هم حساسیت ایران روی مسائل پادمانی به طرف غربی گوشزد شد؛ حساسیتی که شاید طرف غربی توجه کافی به آن نداشته باشد و با حواله دادن ایران به سازوکار حقوقی آژانس و فشار سیاسی به آن، نتیجه مهندسیشدهای را علیه منافع ملت ایران در سر داشته باشد. در چنین شرایطی، درصورت درک طرفین از توافق متوازن و برد-برد، شرایط برای رسیدن به نقطه مشترک مهیاست.
اگرچه نظام آنارشیک بینالمللی در این ماهها بیش از گذشته رخ نشان داده و سرعت تحولات آنقدر زیاد شده که تحلیلگران و رسانهها را نیز متعجب کرده است اما بازه زمانی اعلامشده در صورت توافق، زمانی 120روزه را نشان میدهد که نهتنها تغییرات بینالمللی میتواند بر آن تاثیر بگذارد، بلکه گذار از فصل سرد و بینیازی به انرژیهای فسیلی، تاثیر قابلتوجهی بر موجسواری با اهرم بحران انرژی برای امتیازهای قابلقبول خواهد داشت.
از سوی دیگر، اگرچه ایران در شرایط کنونی میتواند امتیازات قابلقبولی از غربیها برای احیای برجام بگیرد اما برخی محافل هنوز هم از به تعویق افتادن مذاکرات تاکید دارند؛ موضوعی که باتوجهبه دو گزاره سرعت تغییرات بینالمللی و پایان بحران انرژی میتواند به ضرر ایران و هزینههای بیحاصل تمام شود.
تعلل آمریکاییها در این ماهها و عدم شهامت برای تصمیم سخت باعث شده است تا مذاکرات هستهای همواره با بنبست مواجه شود؛ این رویکرد ازسوی هر طرف، برهمزننده توازن در مذاکره است و زیادهخواهی و انتظارات فرابرجامی نهتنها رسیدن به نتیجه را سختتر میکند، بلکه این روند را باتوجهبه تغییرات غیرقابل پیشبینی، آسیبپذیرتر خواهد کرد. هم ایران و هم آمریکا باید به این نکته توجه داشته باشند که عدم تصمیمگیری خود زمینهای برای برهمخوردن توافقات حاصل شده و حرکت بهسوی عدم توازن در مذاکرات است.
باور به توافق متوازن، راه برونرفت از وضعیت کنونی است و طرفین با درنظرگرفتن این مهم، آفتهای برهمزننده رسیدن به توافق را از میان برخواهند داشت. هرگونه زیادهخواهی و مینگذاری در این مسیر منافع طرفین از توافق احتمالی را به لبه پرتگاه برده و دور تکراری مذاکرات، مشکلی را حل نخواهد کرد. از این رو غرب برای مدیریت بحران انرژی و ایران برای کاهش فشارهای اعمالی با نگاهی برد-برد، باید گامهای نهایی را با سرعت بیشتری بردارند؛ موضوعی که مذاکرات را از وضعیت آنارشی حاکم بر نظام بینالملل در امان نگاه داشته و فرصت بهرهگیری از بازار انرژی ایران را برای غربیها فراهم خواهد کرد.