تأثیر تغییرات بین‌المللی بر مذاکره
عبدالرضا فاخری، کارشناس روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با «صبح نو» در خصوص نقش اروپایی‌ها در تأثیر بر فضای مذاکرات غیرمستقیم عمان اظهارکرد: «در دوره برجام، اروپا در روند مذاکرات شرکت کرده و در آن زمان به‌عنوان میانجی بین ایران و آمریکا فعالیت می‌کرد. حالا به‌عنوان مدعی، در حقیقت در این مسیر موضع‌گیری می‌کند و طبیعتا مواضع او می‌تواند بر روند مذاکرات تأثیر بگذارد. یعنی هرچند که طرف ما آمریکا است و این مذاکرات دوجانبه احتمالا به نتیجه نرسد، اما اروپا به‌عنوان طرف دیگر، سهم خود را از این مذاکرات می‌خواهد و همچنین می‌خواهد مطمئن شود که منافعش در چارچوب سیاست خارجی اروپا که تدوین و تنظیم شده، مورد توجه قرار می‌گیرد.»
وی افزود: «بنابراین می‌توان انتظار داشت که حداقل فشار ظاهری را بیشتر کنند تا اینکه آیا اسنپ‌بک را فعال کنند یا نه؛ موضوعی که باید منتظر ماند و دید. چه طرف اروپایی و چه طرف آژانس. البته مواضع سیاسی دارند و همه طرف‌ها چنین مواضعی خواهند داشت. به نظر من این مسأله هم جنبه فنی دارد و هم جنبه سیاسی.»
جنبه‌های فنی و سیاسی در تعاملات بین‌المللی
کارشناس روابط بین‌الملل تصریح کرد: «جنبه سیاسی هم به‌طور طبیعی در کنار جنبه فنی است و از بُعد سیاسی، این احساس وجود دارد که هم آژانس و هم اتحادیه اروپا احساس می‌کنند آن‌طور که باید و شاید به بازی گرفته نشده‌اند.»
فاخری یادآور شد: «البته در زمینه‌ای می‌توان انتظار داشت که این‌ها چون خواست توافق حاصل از یک روند چندجانبه بوده، اگر قرار باشد ادامه پیدا کند، باید به همان صورت چندجانبه و مورد توافق قرار گیرد. بنابراین شاید این احساس قبلی که آژانس و اتحادیه اروپا در این مورد دارند، آن‌ها را وادار به فشار آوردن کرده است، ولی هم‌زمان باید در نظر گرفت که همین روند چندجانبه در زمان برجام هم دو بازیگر عمده داشت و طبیعتا نظرات نهایی این دو بازیگر عمده بود که تبدیل به یک سند شد.»
وی عنوان کرد: «هرچند که در آن زمان اروپایی‌ها سعی می‌کردند نظرات طرفین را تعدیل کنند، اکنون شاید آمریکا مجبور شود نظرات اروپا و آژانس را تعدیل کند، به شرطی که توافق حاصل شود، اما اگر آمریکا بخواهد روی مواضع غیرحقوقی و غیرفنی خودش اصرار کند و احتمالا موضوع توافق و اصول توافق به خطر بیفتد، طبیعتا می‌توانیم دوباره آمریکا، اروپا و آژانس را در یک جناح، کنار هم و بر ضد منافع ایران ببینیم.»
افتراق مواضع آمریکا و اتحادیه اروپا: تأثیر تغییرات جدید در مذاکرات
کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان کرد: «بنابراین موضوع سیاسی آژانس و بهتر است بگوییم موضع سیاسی اتحادیه اروپا، در کنار موضع فنی آژانس، می‌تواند وضعیت را پیچیده‌تر کرده و ما را تحت فشار بیشتری قرار دهد.»
فاخری گفت: «اگر توافق با آمریکا حاصل شود، طبیعتا نظرات فنی آژانس و سیاسی اتحادیه اروپا نیز تا حدی تعدیل خواهد شد یا حداقل بخشی از نظرات آن‌ها در توافق مدنظر قرار خواهد گرفت تا همه طرف‌ها راضی باشند. در حقیقت نوعی افتراق مواضع بین دولت جدید آمریکا و اتحادیه اروپا به وجود آمده است.»
وی اضافه کرد: «تغییراتی که در اتحادیه اروپا رخ داده و تغییرات در دولت آمریکا، طبیعتا سازگاری مواضع آن‌ها را در قبال این مسأله تا حد زیادی کاهش داده است. مسائل فنی، فشار کشورهای ثالث، کشورهای منطقه‌ای و غیرمنطقه‌ای از جمله عواملی هستند که طبیعتا روند مذاکرات را پیچیده‌تر کرده است. ما می‌توانستیم این توافق را در سال‌های گذشته نهایی کنیم، اما این اتفاق نیفتاد و حالا با تغییر وضعیت بین‌المللی مواجه هستیم و مواضع کشورها تغییر کرده است.»
****تأثیر فشارهای خارجی و تغییرات بین‌المللی بر توافق نهایی
کارشناس روابط بین‌الملل تصریح کرد: «همچنان باید امیدوار باشیم که از این مذاکرات، توافقی حاصل شود که فشارهای اتحادیه اروپا و آژانس را در چارچوب یک توافق بین‌المللی جدید کاهش دهد یا حداقل نقشش را کم کند. بنابراین نمی‌توانیم انکار کنیم که چنین وضعیتی وجود دارد و واقعیت موجود است.»
فاخری اظهارکرد: «امیدواریم تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی ما و نظر نهایی دولت آمریکا که آن‌ها نیز به دنبال یک راه‌حل دیپلماتیک و دستیابی به توافق هستند، بتواند موجب شود به یک توافق جدید دست یابیم و این چالش‌ها در ماه‌های آینده از سر راه برداشته شود.»
